‘The global
economic crisis of 2008 costs tens of millions of people their savings, their
jobs and their homes. This is how it happened.’
De inleiding gaat over het debacle in IJsland dat altijd welvarend en goed georganiseerd was, tot het bankwezen werd
geprivatiseerd. ‘Finance took
over.’ Men wendde zich af van de maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Met alle gevolgen van dien: banken gingen ten onder en de werkloosheid
verdrievoudigde. Volgens een zegsman een universeel probleem. In de V.S. gingen
de Lehman Brothers failliet, gevolgd door een economische crisis met hoge
werkloosheid en oplopende staatsschulden.
Deel 1: how we got there?
De V.S. maakte gedurende veertig jaar een periode van
economische groei door tot Reagan ging dereguleren. Derivaten maakten het
financiële systeem tot een gokmachine. Hypotheekverstrekkers sluisden
hypotheken door naar investment banks.
Deel 2: the bubble (2001-2007)
De vastgoedwereld explodeerde. Voorzitter van de Federal
Reserve - de centrale bank van de VS - Alan Greenspan, die niet voor de camera
wilde verschijnen, huldigde de ideologie van deregulering. Rajan schreef over
de risico’s. Rogoff zegt dat hij de spijker op de kop sloeg.
‘It never
was enough,’ zegt Robert
Gnaizda. Prostituées, drugs, villa’s, vliegtuigen waren hun
speelgoed. Een van de mannen stopte 485 miljoen dollar in zijn zak.
Tijdens de verhoren over Goldman Sachs wist men nergens van.
Ook rating bureaus als Moody’s waren bij de malversaties betrokken. Door het
afgeven van AAA statussen leek er niets aan de hand.
Deel
3: the crisis
Ben Bernanke, de latere voorzitter van de Federal Reserve,
deed niets. Christine Lagarde van het IMF probeerde Paulson een uitspraak te
ontlokken over de manier waarop de crisis bestreden kon worden, maar kreeg een
nietszeggend antwoord terug. Bush vaardigde in oktober een bailout bill
uit. De werkloosheid nam toe en de crisis spreidde zich verder uit over de
wereld. Dominique Strauss-Kahn zegt dat het de armsten zijn die de rekening
betalen. Zeker de migranten arbeiders in China. In de V.S. werden tentenkampen
ingericht voor mensen die hun huis uit moeten.
Deel 4: accountability
De verantwoordelijken verdwenen van het toneel met goed
gevulde zakken. In plaats van ontslagen te worden, werden ze beloond. Na de
crisis begon het gelobby weer om hervormingen tegen te houden. Men heeft zich
ook ingedrongen in universiteiten. De belangenverstrengeling is groot. John
Campbell vindt het irrelevant dat hoogleraren belangen hebben in de financiële
sector. Glenn Hubbard raakt zelfs geïrriteerd door de vragen van Ferguson.
Deel 5: where are we now?
De Amerikaanse staal- en auto-industrie ligt op zijn kont.
Collegegelden zijn hoog. Bush verlaagde de belastingen waardoor de ongelijkheid
tussen rijk en arm toenam. De armen gaan gebukt onder schulden. Obama sprak
mooie woorden over verandering, maar er gebeurde niets. ‘Het is een Wall Street
government.’ Hier de uitspraak van Robert Gnaizda. Werkloosheid en de armoede
nemen toe en de bonuscultuur floreert weer. De verantwoordelijken zitten nog
steeds op hun plaatsen. Bernancke werd door Obama op zijn post herbenoemd. De
economen zeggen dat de materie te moeilijk is voor een leek om te begrijpen.
Sommige zaken zijn het waard om voor te vechten, zegt
Ferguson aan het eind strijdvaardig.
De muziek is mooi, de grafieken spreken een duidelijke taal,
zijn vragen aan de betrokken personen, voorzover ze tenminste wilden
verschijnen, zijn to the point. Toch is het deprimerend.
Het is te hopen dat de parlementaire enquete commissie in
Nedeland die deze crisis onderzoekt deze documentaire ziet en in zich opneemt.
De term calming de markets, die in deze docu wordt gebezigd, werd
afgelopen maanden letterlijk door Wouter Bos gebruikt. Het is onbegrijpelijk
dat hij net als Balkenende tevreden terugkijkt op de crisis. Alsof ze die toen
hebben opgelost!
Hier de
uitnodigende clip van Inside job.
En verder kan ik het niet laten de Denktank uit
Trouw van vanmorgen over te nemen waarin Rajan en Rogoff genoemd worden:
Knap brutaal
Niemand heeft de
systeemcrisis zien aankomen, aldus
oud-DNB-directeur
Wellink. Aan zijn uitspraak voor de
enquêtecommissie voegde
hij toe: ‘Behalve een paar onheilsprofeten’.
Daarmee dekte hij zich
in, want hij moet
weten dat diverse
deskundigen tijdig gewaarschuwd
hebben. Zoals de vroegere
hoofdeconoom van het IMF,
Raghuram Rajan (in 2005),
de gezaghebbende accountant
Jules Muis (in 2005). In Elsevier schreef econoom Jeroen
de Boer in 2007 over de
‘Schuldenlast: De tikkende
kredietbom’. Econoom
Kenneth Rogoff, hoogleraar aan
Harvard, schreef (2008)
dat de VS alleen met veel mazzel
aan een ingrijpende
recessie konden ontsnappen.
Toen Wellink hem en
anderen afdeed als ‘onheilsprofeten’
had de commissie-De Wit
moeten doorvragen. Wellink
slaagde er in de harde
waarheid te ontlopen. Rogoff
en Reinhart publiceerden
in 2009 het boek ‘This Time is
Different’, waarin zij
zich keren tegen de gedachte dat
de crisis zo uniek was
dat niemand die kon zien aankomen.
In een interview merkte
Rogoff daarover op: ‘Arrogant
en onnozel’. Wat Wellink
betreft kan aan deze
diskwalificatie nu
toegevoegd worden: knap brutaal.
Cornelis van
den Berg Amsterdam
Geen opmerkingen:
Een reactie posten