Hartverwarmende woorden van een ervaren bestuurder
Alexander Rinnooy Kan is een bestuurder met veel maatschappelijke ervaring. Zo was hij voorzitter van het VNO, zat hij in de Raad van Bestuur van ING en was hij voorzitter van de SER. Op het ogenblik is hij hoogleraar economie bij de UvA in Amsterdam. Hij is in het Teylers Museum op bekend gebied, want hij komt vaker in het Hodshon huis aan de andere kant van het Spaarne waar de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen zetelt.
Alexander Rinnooy Kan is een bestuurder met veel maatschappelijke ervaring. Zo was hij voorzitter van het VNO, zat hij in de Raad van Bestuur van ING en was hij voorzitter van de SER. Op het ogenblik is hij hoogleraar economie bij de UvA in Amsterdam. Hij is in het Teylers Museum op bekend gebied, want hij komt vaker in het Hodshon huis aan de andere kant van het Spaarne waar de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen zetelt.
Ziggy Klazes vraagt hem of hij afgelopen jaar met een gerust
hart de SER verliet.
De verbrokkeling van de vakbeweging baarde hem zorgen. Een
onderwerp als de modernisering van het arbeidsrecht moest blijven liggen. Vaak
wordt de SER om advies gevraagd. Zo ook in de laatste kabinetsformatie, als
heeft de VVD vrees over zo’n corporatistisch element, die de invloed van het
parlement teniet kan doen, maar volgens Rinnooy Kan is zo’n visie achterhaald.
De overlegeconomie levert per saldo tijdswinst op.
Ziggy zegt dat een snelle besluitvorming niet altijd
gelukkig is en verwijst naar de plannen van het kabinet over de
ziektekostenverzekering.
Volgens Rinnooy Kan maakte Rutte een inschattingsfout en kan
zoiets gebeuren.
Zijn eigen partij, D’66, had grote verwachtingen om mee te
regeren maar anderzijds zou dat niet gemakkelijk geweest zijn in een situatie
waarin men niet echt nodig is. Zelf liet Rinnooy Kan altijd het ministerschap
aan zich voorbij gaan. Het is een zeer belastende baan, zowel in tijd, fysiek
als mentaal omdat iedereen meekijkt. Het is ondankbaar en riskant omdat je ook
verantwoordelijk bent voor fouten van anderen. Als hij er niet onderuit zou
kunnen zou hij voor Onderwijs kiezen of voor het zwaarste departement,
Financiën, omdat zijn vader daar werkte en daar het fiat moet worden gegeven
voor allerlei maatregelen.
Ziggy gaat verder over de wetenschap. Rinnooy Kan studeerde
wiskunde en was eerder rector op de Erasmus universiteit. Wat is er veranderd
op de universiteiten?
De Erasmus universiteit is veel kleiner en heeft vooral
gamma studies, terwijl de UvA veel meer alfa- en beta-studies heeft. Hij heeft
in Amsterdam veel vrijheid. De universiteiten zijn armer maar wel beter
geworden door alle saneringen en specialisaties. De Nederlandse universiteiten
zijn allemaal goed. Wellicht kan er nog een topuniversiteit komen, wellicht in
de driehoek Leiden, Delft, Rotterdam of door het samengaan van de UvA en de VU,
al zal zoiets niet gemakkelijk zijn, zegt Rinnooy Kan erbij. Studenten staan tegenwoordig
onder druk efficiënt te studeren. Hij betreurt het dat ze door baantjes minder
tijd hebben om zich te verdiepen, want ze zijn wel gemotiveerd.
Heeft men zorgen over de toekomst?
Volgens Rinnooy Kan was het perspectief in de jaren tachtig
veel slechter. Het goede nieuws is dat de lange termijn perspectieven vanwege
de demografische ontwikkelingen goed zijn. Rinnooy heeft eerder gezegd dat hij
zich moreel verplicht voelt optimistisch te zijn. Hij citeerde Popper die
altijd kansen zag, ook al onderkende hij de bedreigingen.
Ziggy wijst hem erop dat de Nederlandse bevolking
pessimistisch is.
Men spaart zich suf, zegt Rinnooy Kan. Daar heeft men goede
redenen voor, maar het is wel zuur voor anderen die afhankelijk zijn van de
consumptieve uitgaven. Additionele overheidsuitgaven zouden kunnen helpen, maar
dat zit er met dit kabinet niet in. De uitgaven zijn anderzijds ook maar een
deel van het verhaal.
Is de bevolking ingesteld op een terugtredende overheid?
Zeker. We kennen een traditie om onszelf te organiseren. Het
middenveld, ook wel civil society genoemd, bloeit, ook door internet, onder de
paraplu van de verzorgingsstaat waarin men solidair is met elkaar en samen de
kosten voor de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid draagt. Rinnooy Kan
is bedenker van het brede welvaartsbegrip, gebaseerd op de pyramide van Maslov.
Nederland is succesvol. Er is veel vertrouwen in elkaar en we staan vijfde op
het gebied van economische kracht. Achter andere landen met een sociale
politiek. Ook werkgevers zijn doordrongen van het belang van een stakeholders-
ipv een aandeelhoudersmaatschappij. Naast het veilig stellen van de eigen
bedrijfsactiviteiten is men zich bewust van de maatschappelijke verplichting.
Het gaat erom vier belangen simultaan te bedienen, niet alleen die van de
aandeelhouders.
Ziggy begint over het Hodshon huis, waarin de Kon.
Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen sinds 1752 gevestigd is, net als
Teylers een product van de Verlichting, opgericht vanwege de toestand van de
stad, maar volgens Rinnooy kan met een algemener doel, namelijk om de
interactie tussen wetenschap en samenleving te verbeteren. Rinnooy Kan wil niet
dat de commercie het fundamenteel onderzoek belemmert. Toevallige ontdekkingen
zoals een paar jaar geleden met grafeem kunnen tot belangrijke maatschappelijke
innovaties leiden. De leden van het genootschap bestaan uit directeuren uit het
bedrijfsleven en wetenschappers. De vraag van Ziggy of anderen daar ook kennis
van kunnen nemen, wil Rinnooy Kan in overweging nemen. In ieder geval is het
huis tijdens Monumentendagen te bezichtigen.
Ziggy vraagt naar zijn kijk op de langere termijn.
Rinnooy Kan heeft zorg en hoop. Zorg dat de opgave om een
duurzame ontwikkeling te scheppen te groot is en de hoop dat het lukt. Hij
vindt de ecologische voetafdruk een mooi middel om onze individuele omgang met
de aarde te meten, wil dat hergebruik van goederen standaard wordt, dat arme
wereldburgers ook van de welvaart kunnen profiteren, dat zonne-energie
prioriteit krijgt. Helaas is de circulaire economie nog niet leidend in het
politieke debat.
En als vader?
Hij heeft geweldige kinderen, een zoon en twee dochters.
Zijn zoon studeert aan een business school in Philadelphia en wil naar Azië. De
tijd dat men daar iedereen welkom was, is voorbij. Hij moet Chinees leren.
China was altijd een exportland, maar de Chinese burgers willen graag Westerse
goederen.
Al met al geeft Rinnooy Kan de luisteraar een inspirerende
hoopgevende boodschap mee.
Hier meer over de Kon.
Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten