Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 12 november 2012

Theaterrecensie: Café Lehmitz, toneelgroep Carver, 10 november 2012


De mens in al zijn illusieloosheid

Het is 21 jaar geleden dat toneelgroep Carver Café Lehmitz op de planken bracht. De voorstelling betekende in 1991 hun doorbraak. Inmiddels hernemen ze het stuk met dezelfde spelers. Alleen René Groothof (Max) neemt de plaats in van Jim van der Woude.

Het toneelbeeld geeft meteen aan dat we ons aan de zelfkant van de maatschappij bevinden. Links een bar, rechts een toilet en de ruimte daartussen opgevuld met oude tafeltjes en dito stoelen. De bezoekers van Café Lehmitz werden door de Zweedse fotograaf Anders Petersen aan het eind van de jaren gedurende twee jaar vastgelegd. Toen hij na acht jaar nog eens terugging waren alle eerdere stamgasten verdwenen. Zoals het programmaboekje zegt: gestorven, behalve die ene die de toto won.

Het zijn dan ook vier illusieloze mensen die we op het toneel zien. Vaak zitten ze stil aan hun tafeltje of aan de bar de dag uit. Als ze met elkaar wat hebben is dat vaak onenigheid. Daarmee opent de voorstelling dan ook. Tijdens stil spel, begeleid door een populaire radiozender met een spelletje van dit of dat, wordt duidelijk dat Mae (Leny Breederveld, links op de foto) en Lou (naast Mae) ruzie met elkaar hebben. Ze zitten een behoorlijk eind uit elkaar. De andere twee, Max en Stella, proberen die bij te leggen. Als een soort onderhandelaars lopen ze van de een naar de ander tot ze oog krijgen voor de cameraman die hen vastlegt. Meteen hebben ze alleen nog aandacht daar voor. Ze proberen op Juinen-achtige wijze voor te dringen. De verhoudingen worden daarmee aangegeven.

Max is een stoere macho die soms overspannen kan doorslaan en dan door Stella bij zich geroepen wordt waarna zij zijn haar gaat kammen. Lou is de schlemiel die door Stella wordt weggejaagd van zijn plaats bij de radio en Mae op haar beurt buigt vaak weer voor Lou. Stella (Beppie Melissen) voelt zich als dichtende dame ver verheven boven de anderen. Ze zit aan de bar te pachansen als Max en Mae het toilet in duiken. Ze maakt Lou, die zich niet erg op zijn gemak voelt, met een bierviltje duidelijk dat ze aan het neuken zijn. Stella doet erg opgelaten, maakt een gebitje van het viltje, maakt er een oorbel van, maar haar vrolijkheid is triestheid.

De verhoudingen zijn niet star. Allen zitten gevangen in hun onmacht. Mae probeert uit te rekenen hoe vaak een wandelaar met zijn hondje voorbij gekomen is, jarenlang altijd op hetzelfde moment. Stella blijkt steeds meer een buitenstaander te worden, vooral na een vreselijke ruzie met Mae die haar zwarte pruik van haar hoofd trekt. Daar valt niet verder over te twisten. Daar zijn geen woorden voor. 

De seksuele frustratie speelt vooral bij Lou, die, zo horen we in een weergaloos gesprek tussen Mae en hem, verschillende keren uit huis geplaatst is. Lou weet zich geen raad met zijn gevoelens. Max is een exhibitionist, die wild, uitsloverig danst. Ook Mae laat zich, op verzoek van Lou, tot een dansje verleiden. Ze toont aan de cameraman haar medaille, wiegt eerst wat klungelig op haar laarzen, maar geeft daarna een show weg als een echte dansmarieke.

Vooral het stille spel is sterk, zoals de mimiek van Mae of Max, die aan steile voorkant van de bar voordoet hoe hij tijdens een bergbeklimming vast bleef zitten. Lou blinkt uit in de manier waarop hij een gevulde koek eet of aan zijn tafeltje in slaap valt of langzaam met stoel en al naar voren schuift, waarbij zijn neus aan de tafelrand blijft hangen. De humor maakt de illusieloosheid dragelijk, bijvoorbeeld in een gesprek tussen Stella en Mae die treurt over haar hondje dat ze ooit vergat te voeren. De mooiste grap komt van Stella. Ik moet die misschien niet verklappen, maar kan het niet laten: komt een Turk bij een hoer, die hem vraagt: Hoe heet jij? waarop hij antwoordt: Ik heel heet. 

Hier foto’s van Anders Petersen, hier Lou die zijn gevulde koek eet, hier een interview met René van ’t Hof over die scène.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten