Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 9 maart 2013

Godfried Bomans (2001), documentaire van Coen Verbraak




Neerlands enige sprookjesschrijver  

Het is alweer honderd jaar geleden dat Godfried Bomans geboren werd. In Den Haag en niet in Haarlem zoals hij zelf beweerde, al was hij, nadat zijn vader een half jaar na zijn geboorte naar de Noord-Hollandse provinciestad verhuisde, zijn hele leven een Haarlemse schrijver. Coen Verbraak, die de documentaire Godfried Bomans - Heimwee van een sprookjesschrijver maakte naar aanleiding van zijn dertigste sterfdag op 22 december 1971, laat daarin bekenden aan het woord als Kees Fens, Hella Haasse en Harry Mulisch die zelf inmiddels Bomans al zijn nagegaan. Zijn onverwachte dood op 58 jarige leeftijd door een hartaanval zorgde voor nationale rouw, zegt Jeroen Brouwers, die eerder De spoken van Bomans (1982) publiceerde en hem onze enige sprookjesschrijver noemt.

Stadsgenoot Harry Mulisch vond hem een geweldige stand-up comedian, maar ook iemand die de ernst duidelijk scheidde van de humor. Hij wilde graag leuk gevonden worden, zegt Hella Haasse die hem goed kende van de televisie waarin ze met hem optrad, onder andere in Hou je aan je woord. Daarin had hij het hoogste en leukste woord en dat maakte dat hij een televisiepersoonlijkheid werd.

Bomans kwam uit een vroom katholiek gezin met vijf kinderen. Zijn vader was advocaat, wethouder en Kamerlid voor de RKSP. Broer Arnold en zijn enige zusje Wally gingen naar het klooster. Zijn moeder was afwezig. Godfried had een moeilijke verhouding met zijn overheersende vader. Op zijn vierentwintigste schreef hij Pieter Bas (1936)over hem, een kritisch geschrift dat hij aanbood aan zijn vader maar dat hij zonder commentaar terug kreeg. Onder pseudoniem nam zijn vader wraak met de Donald cyclus waarin zijn kinderen liet opdraven en hij Godfried laat overlijden.

In 1939 studeert Godfried in Nijmegen. Hij schrijft Erik of het klein insectenboek (1939). Daarna woonde hij aan de Zonnelaan in Haarlem. In 1944 trouwde hij. Uit het huwelijk werd dochter Eva (1960) geboren. Ondanks zijn huwelijk had Bomans veel vriendinnen. Actrice Ineke Swanevelt, die in deze documentaire voor het eerst haar stilzwijgen over Bomans verbreekt, zegt dat hij charmant en galant bij vrouwen over wilde komen, terwijl hij met mannen graag de draak stak. Hij was op zoek naar moederliefde. Ze vraagt zich af hoe groot zijn werkelijke betrokkenheid bij anderen was. Een andere vriendin, de schilderes Aleid Slingerland, weet dat hij zomaar in gezelschap kon opstappen als het gesprek hem niet beviel.  

Bomans werkte voor de Volkskrant en kreeg bekendheid met de strip Pa Pinkelman en Tante Pollewop. Zijn sprookjes waren, net als die van Andersen, vooral bedoeld voor volwassenen.
Arjan Peters ziet Bomans als een nar met oubollige kanten. Kees Fens zegt dat zijn schrijverschap niet de bodem haalde omdat hij er niet op uit was om anderen pijn te doen. Volgens Brouwers had hij zichzelf meer binnenste buiten moeten keren zoals in De man met de witte jas (1971), dat over zijn vader gaat.

Bomans maakte ook documentaires zoals Bomans in triplo over zijn broer en zus die in het klooster leefden. De NCRV stuurde hem de wereld in, terwijl hij volgens Swanevelt liever thuis bleef. Hij speelde graag voor sinterklaas. Vriend Herman van Run zegt dat in zijn voorliefde voor het vaderlijke, het godsdienstige, het kinderlijke en het kinderachtige daarin samengingen. De vernieuwing in de kerk ging aan hem voorbij. Brouwers typeert hem door zijn conservatisme als de Anton Pieck van het katholicisme.  

Volgens Swanevelt was Bomans bang voor maatschappelijke verandering. Hij leefde in het verleden en las ook geen moderne Nederlandse literatuur. Volgens Brouwers kwam hij daardoor alleen te staan. Een aanval op een pamflet tegen de Rode Jeugd werd hem door collega’s niet in dank afgenomen. Dat isoleerde hem verder. Een verblijf van een week op uitnodiging van de radio tijdens de zomer van 1971 alleen op Rottumerplaat deed hem geen goed. Aan het eind van het jaar overleed deze markante persoonlijkheid. Dat hij een toestand van nationale rouw veroorzaakte zegt genoeg over zijn charisma.
  



 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten