Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 3 juni 2013

Benali boekt Een hart van steen, NTR, 3 maart 2013



Wat doe je met een appelboor?

Abdelkader Benali loopt met Renate Dorrestein door de nieuwbouwwijk in Hoofddorp waar zich in 1997 een gezinsdrama afspeelde waarbij de ouders en de jonge kinderen om het leven kwamen. Motief was dat de ouders de dood van een oudere zoon door leukemie niet konden verwerken. Dorrestein kijkt bedenkelijk naar de grote ramen in de doorzonwoningen. Volgens haar zou je zoiets in zo’n modelwijk toch niet verwachten.

Het drama vormde niet meteen het onderwerp voor de roman Een hart van steen, dat in 1998 verscheen. Dorrestein werd er door een journaliste van de NRC opmerkzaam gemaakt. Die verbaasde zich erover dat de schrijfster zich nog niet over de moorden had uitgesproken. Dorrestein ging na het interview meteen achter haar computer zitten en noteerde een eerste zin: ‘We waren al met z’n vieren toen Ida werd geboren in een ongewoon koude zomernacht.’ Daarna volgde de ene na de andere zin. Een half jaar later was de roman Een hart van steen af.

Benali zegt dat al haar boeken over ongelukkige families gaan. Volgens Dorrestein is het dagelijks leven broos. Ouders en opvoeders kunnen kinderen maken en breken. Kinderen zijn immers zeer loyaal.

Benali vraagt of ze met haar roman de maatschappij wilde waarschuwen.
Volgens Dorrestein spreken de cijfers over kindermishandeling voor zich. Een kind is niet altijd veilig thuis.

Benali treft Hilde, de oudere zus van Renate, aan wie Een hart van steen is opgedragen, voor het vroegere ouderlijk huis in Amstelveen. Hilde begreep niet goed waarom Renate haar een hart van goud toedichtte. Wellicht omdat zijzelf net als de hoofdpersoon Ellen van Bemmel op haar levensweg altijd met verlossing bezig is. Ze vertelt over haar ouders die geen goede relatie hadden. Ze speelde boven met haar poppenhuis terwijl de sfeer beneden ijzig was.

Renate zegt dat haar ouders niet gelukkig met elkaar waren maar dat het niet dramatisch was thuis. Haar vader was opgeleid voor priester en kwam tijdens de onderduik in de oorlog zijn aanstaande vrouw tegen. Hij was geschikter geweest als celibataire jezuïet. Haar moeder veranderde na de geboorte van Annemarie, het vierde kind. Achteraf leed ze aan een postnatale depressie. Renate spreekt van een geheim weten. In dezelfde tijd raakte de moeder doordrongen van het alcoholisme van haar echtgenoot. Margje uit het boek lijkt verder niet op haar moeder.

Een appelboor speelt een cruciale rol in het boek. De godsdienstwaanzinnige moeder dreef die in de vagina van baby Ida. Benali kent het voorwerp niet. Hij gaat naar een winkel om er een te kopen en laat Renate de werking uitleggen. Een verpleegkundige uit Gorredijk vond de scène zo vreselijk dat ze een lange brief schreef aan Renate, dat ze te ver was gegaan.  

Het boek werd een bestseller tot in de Verenigde Staten aan toe. Renate ziet het als het hoogtepunt in haar carrière toen ze in een boekwinkel in New York A heart of stone in de Penguin editie aantrof. Ze kreeg een miljoen gulden aangeboden voor nog twee boeken maar vreesde dat ze zou blokkeren en nam genoegen met de helft voor A heart of stone.

Ze heeft haar succes ook te danken aan Annemarie, zegt ze, die leed aan een eetstoornis en op haar twintigste zelfmoord pleegde. Renate beschreef haar met veel compassie in het autobiografische Het perpetuum mobile van de liefde (1988). Het talent van Annemarie werd aan het hare toegevoegd. Ze schrijven samen. Renate wil geen foto’s van Annemarie laten zien, noch haar bijnaam bekend maken.

Benali vreest het vaderschap na alle onheilsberichten van Dorrestein, die hem helpt slofjes uit te zoeken voor zijn eerste kind. Zelf heeft ze nooit kinderen gewild. Ze weet niet zeker of ze niet tot zo’n misdaad in staat zou zijn als de moeder in het boek. Ze begrijpt kinderen. Noemt zichzelf een ervaringsdeskundige, die met een antropologische blik naar gezinnen kijkt.  

In een toelichting op het programma zegt Renate Dorrestein: Ik ben in Een Hart van Steen als schrijfster een grens overschreden om duidelijk te maken dat de hoofdpersoon in het verhaal ook over een grens was gegaan. 

Zo’n zin geeft te denken. De verpleegkundige voelde wellicht juist aan dat zoiets niet kan.




  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten