Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 22 juli 2013

Mijn geniale broer Harry (2013), documentaire van Roy Dames



Anderhalf jaar ouder maar vele lichtjaren wijzer

In een persoonlijk portret schetst Roy Dames (1953) de invloed die zijn broer Harry op hem had. Harry was anderhalf jaar ouder was en overleed tijdens zijn universitaire studie aan een hersentumor.

De documentaire begint met een beeld van Jupiter en een blik in de Onze lieve Vrouw van Goede Raad-kerk in Beverwijk, waar de zoons Dames gedoopt werden en vaak ter kerke gingen. Een mogelijke sluiting van de kerk vormde de aanleiding tot de documentaire. Het werd echter al gauw een eerbetoon aan de broer. Harry keek mee, zegt Roy. De kerk, zo horen we op het eind, werd gekraakt door de geloofsgemeenschap.

Harry werd in de jaren zeventig gegrepen door de astronomie. Hij studeerde wis- en sterrenkunde, terwijl Roy uit edele motieven koos voor de tropische landbouw. Ze deelden met de leden van de Club van Rome de zorg over de toekomst van de aarde. Harry was een subliem student en werkte heel hard. Zijn promotor vertelt dat Harry, toen hij een hersentumor kreeg, voor Nasa bezig was met een geavanceerd onderzoek over Jupiter. Als hij een en ander uitlegt is dat voor Roy te hoog gegrepen. Harry’s opvolgster, die ook nog in beeld komt, werkt tegenwoordig in Berkeley. Roy kwam terecht in een melaatsenkolonie in Zuid-India. Daar wist men beter dan hij hoe men de landbouw moest aanpakken. Roy maakte foto’s en grappen tegen de stervenden.

Roy spreekt met de pastoor die op de begrafenis van Harry huilend zei dat de mooiste bloemen het eerst gaan, hoewel de man zich dat niet meer kan herinneren. Roy geloofde niet dat zijn broer dood kon gaan, terwijl Harry zich al had overgegeven aan God en met zijn promotor over zijn dood praatte. In zijn ouderlijk milieu waren ze handig met de doofpot, maar het kan ook zijn dat Roy het niet heeft willen weten. Harry’s overlijden betekende in ieder geval een enorme schok voor Roy. In de documentaire polst hij universitaire kennissen van Harry over de verhouding tussen geloof en wetenschap. De ziel is geen christelijk begrip zegt de promotor. De pastoor spreekt daarentegen van het loslaten van gehechtheid en zijn moeder gelooft dat daarboven een stoel voor haar klaarstaat.

Zijn moeder wil het graf laten schudden, waarin Harry al bijna veertig jaar en haar man al zesentwintig jaar ligt. Ze liggen in grond waarop zijn vader jarenlang bollen kweekte. Roy is tegen. Zijn moeder heeft alle herinneringen aan Harry opgeruimd. Roy bezoekt een vriend die zijn sterrenkijker heeft. Harry’s vader was blij dat hij die kwijt was omdat hij dacht dat die de oorzaak van zijn ziekte was. Er was nog wel portret van Harry bewaard, maar al gauw zet Roy dat weer weg omdat de lach niet van zijn broer is (zie foto).

Harry was in het weekend thuis vaak somber. De kaartavondjes in het rijtjeshuis in Beverwijk, onder de rook van de Hoogovens, deprimeerden hem. Op de universiteit herkent men dat beeld niet. Doordeweeks wijdde hij zich aan de toekomst. De jongens trokken in hun jeugd vaak samen op. School was vreselijk. Harry werd gepest omdat hij slim was en Roy omdat hij Roy was. Samen keken ze naar de Apollo vluchten naar de maan. Met kerst 1968 zonden de astronauten een bijbelse boodschap naar de aarde. Harry kreeg uitstel van dienst, Roy niet. Dienstplicht was een hel tot hij met S5 ontslagen werd. In een sleep-in in Amsterdam ontmoette hij gelijkgestemden, onaanraakbaren, net als in India. Hij filmde hen en zoop mee. Hij sprak bij hun uitvaart. Hij refereert aan dominee Visser van de Pauluskerk, die hen een plek wilde bieden waar ze hun hart konden uitstorten. Roy maakte er een documentaire over.

Roy ontwikkelde zich tot filmer van de zelfkant. Toen hij Meiden van de Keileweg (1999) maakte werd hij in elkaar geslagen en belandde zwaar gewond in het ziekenhuis. Zijn zussen maakten zijn zorgen, maar hij zei dat hij in ieder geval in zijn leven had gedaan wat hij wilde doen. Zover kwam het niet. Hij kreeg in ieder geval nog de tijd dit intieme portret te maken over zijn broer en ook over zichzelf.

Hier zijn site met daarop zijn uitgebreide filmografie.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten