Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 22 oktober 2013

Filmrecensie: Black butterflies (2011), Paula van der Oest



Fraai portret van een getormenteerde Zuid-Afrikaanse dichteres

I belong to those who abuse sex because the individual doesn’t count (Ik behoor tot degenen die seks misbruiken omdat het individu niet telt) … Met deze regel uit een gedicht van de sensuele en obstinate Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker (1933-1965) begint Black butterflies van Paula van der Oest. Er komen meer gedichten van haar voor in de film, zoals het befaamde Die kind dat begint met de regel Die kind is nie dood nie, dat geïnspireerd werd door haar ervaring met de pasjeswetten. Het werd voorgelezen door Nelson Mandela, 29 jaar na de dood van Ingrid Jonker, in het Zuid-Afrikaanse parlement. Ingrid Jonker leefde in de tijd van de apartheid, die door haar vader Abraham werd beleden. Zij verzette zich er tegen met elke vezel in haar lichaam en in haar gedichten.

Paula van der Oest levert met Black butterflies een fraai werkstuk af over haar leven met daarin een sterke hoofdrol voor Carice van Houten (zie foto). De film is al snel in 1960, als Ingrid, vijf jaar voor haar dood, in paniek raakt in zee vanwege de sterke stroming. Een man redt haar. Hij blijkt de twintig jaar oudere schrijver Jack Cope en heeft een huis aan het strand en een culturele kring om zich heen heeft, zoals toneelschrijver Uys Krige en schrijver Eugene Maritz. Ingrid is meteen gek op Jack, ongetwijfeld om haar vroegere echtgenoot Pieter, die nog altijd met haar door wil, van zich af te schudden.

Samen met haar dochtertje Simone neemt ze haar intrek bij Jack, die gescheiden van zijn vrouw Heleen en zijn twee zoons leeft. Hun passie is heftig. Ingrid draagt een gedicht aan hem op met daarin de regels run towards the light, not away from it. Het is niet voor niets dat ze deze regels voor hem schrijft, want Jack wil zich niet binden aan zo’n uitputtende vrouw. Later gaat hij zelfs voor enkele maanden terug naar zijn kinderen in Natal, om te schrijven en tot rust te komen. Op dat moment is Ingrid zwanger van hem. Ze vertelt hem dat niet omdat ze niet wil dat hij vanwege een verkeerde reden met haar zou trouwen en laat de vrucht weghalen.

Als Jack merkt dat Ingrid tijdens zijn afwezigheid een relatie had met Eugene Maritz, een andere schrijver, is hij jaloers en wil niets meer van haar weten. Dat hij ook zijn vrouw Heleen gezien had doet Ingrid op haar beurt weinig goed. Later komt er een verzoening tot stand, maar geen verbintenis. Als Jack ontsteld is dat Ingrid ooit zwanger van hem was en de band wil aanhalen, zegt Ingrid dat het daarvoor te laat is, dat ze er niet goed in is om samen te leven. Ze gaat terug naar haar oudere zus Anna die vaak voor Simone zorgt en als dat ook niet meer gaat, verschanst ze zich in een hotel of in haar kinderkamer op het landgoed van haar vader. Tot ze, net als haar moeder, in een inrichting belandt.

De moeizame relatie tussen Ingrid en Jack is een belangrijke oorzaak van de latere zelfmoord van deze gepassioneerde vrouw met veel moeilijke emoties. Ze werd daarnaast getormenteerd door de rechtse politieke opstelling van haar vader, die meende dat de blanken het land dienden te leiden en meer in hun mars hadden dan de zwarten. Daarbij had Ingrid een moeder met psychische problemen die vroeg overleed. Wanhopig zoekt Ingrid veiligheid maar kan die niet vinden. Ze probeert haar gevoelens op papier te zetten. Als Jack haar in de inrichting bezocht heeft, neemt hij een handtas van haar mee met daarin een slordige verzameling papieren en papiertjes. Samen met Uys Krige reconstrueert hij de gedichten en maakt er de bundel Rook en offer van, dat later werd uitgegeven, genomineerd en beprijsd. De erkenning mocht er niet slagen dat Ingrid haar wanhoop te boven kwam. Nadat ze Jack een gedicht van Walt Whitman heeft gegeven met de regels Indien wij ergens heengaan, zullen wij er samen heengaan,om samen het onbekende tegemoet te gaan… loopt ze de zee in.   

Hier de trailer, hier mijn bespreking van de documentaire Korreltjie niks is mi dood van Saskia van Schaik uit 2001.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten