Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 3 april 2014

De onderkoning (2014), documentaire van Ramon Gieling



Adembenemend Holllands drama over de totstandkoming van de grondwet van 1814.

De ondertitel strijd om de grondwet geeft aan waar het in De onderkoning om gaat: de strijd tussen Gijsbert Karel van Hogendorp (rechts op de poster) en prins Willem over de inhoud van de Nederlandse grondwet, die na de bezetting door de Fransen in maart 1814 tot stand kwam. Van Hogendorp wilde de macht spreiden, de prins wilde die bundelen. De documentaire geeft een scherp inzicht in de conservatieve aard van onze grondwet.

Voor die tijd waren de staatslieden Van Hogendorp, Van Limburg Stierum en Van der Duyn al enige tijd bezig om de uitgangspunten op papier te zetten. Van Hogendorp was in de Verenigde Staten geweest en had daar een mooi voorbeeld gezien van democratie, die hij op de Hollandse situatie wilde toepassen. Men zocht een aansprekend persoon die het boegbeeld van de onafhankelijkheid zou kunnen vormen en kwam op prins Willem die gevlucht was voor de Fransen en in Engeland verbleef.

De scène waarin de prins in 1813 op het strand van Schevingen arriveerde is de laatste tijd vaak getoond, Ramon Gieling gaat verder en toont ook de moeizame ontmoeting tussen de aan jicht lijdende Van Hogendorp en de prins op de Kneuterdijk in Den Haag. Hester de dochter en notuliste van Van Hogendorp die daarbij aanwezig zag op grond van haar vrouwelijke intuïtie al dat het niet goed zou komen. Pijnpunten in de latere besprekingen waren de door Willem bedongen protestantse achtergrond van de vorst en diens alleenrecht om een oorlog te beginnen. De strijd tussen de mannen werd steeds meer persoonlijk. Het was een strijd van karakter én ideeën, zegt Van Hogendorp daar zelf over. 

In zijn jeugd leerde Van Hogendorp de prins schaken. Hij verwijt hem later dat hij inmiddels zijn eigen spelregels maakte. Later horen we dat de prins vooral onder invloed van de Britse ambassadeur stond die Holland als buffer wilde tussen Engeland en Frankrijk. De op macht beluste Willem was eigenlijk maar een marionet. Zijn moeder, Wilhelmina van Pruisen, zegt dat ze zich steeds tussen twee vuren bevond.

Het conflict tussen de twee kemphanen culmineerde tijdens de eedaflegging in de Nieuwe Kerk waarbij Van Hogendorp niet aanwezig was. Hij uit in de documentaire zijn verontwaardiging dat hij de avond ervoor niet als gast was uitgenodigd in het Koninklijk Paleis op de Dam. Later nam de vorst hem zelfs zijn titels af. Van Limburg Stierum spreekt van een persoonlijke afrekening, een genadeklap.

Het is voor Hollandse begrippen ongekend fraai drama dat Gieling ons in een zestal paragrafen voorschotelt. De vorm met een Scheveningse reder als verteller die af en toe de politieke toestand beschrijft, werkt goed. De personen acteren zeer kundig. Vooral de prestaties van Van Hogendorp, Hester en Van Limburg Stierum zijn uit het leven gegrepen. Het Engels van de Britse ambassadeur verhoogt de sfeer, net als de rollen van de hielenlikkers Fagel en Falck. Het is verrassend dat de reder af en toe Falck ondervraagt over hetgeen hij in zijn memoires gezegd heeft. Storen doet dit in het geheel niet. Bijzonder fraai is de emotie op het gezicht van Hester op het eind als ze spreekt over het einde van haar vader, die net als zijzelf een groot rechtvaardigheidsgevoel had.  

Van mij mag Gieling doorgaan op deze weg. Er zijn nog vele momenten uit de vaderlandse geschiedenis die zich lenen voor een uitbeelding op deze manier. Hulde!

Hier de trailer, die begint met de stugge ontmoeting tussen Van Hogendorp en de prins.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten