Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 27 april 2014

Jan Donkers over Elvis ligt op Zorgvlied, Brands met Boeken, 8 november 2013



Zondagskind put uit grote ervaring in nieuwe verhalenbundel

Het was alweer 35 jaar geleden dat Jan Donkers (1943) een verhalenbundel publiceerde maar in die tijd heeft hij niet stilgezeten. Zijn werk als (pop)journalist, als radiopresentator voor de VPRO, zijn docentschap Dutch Studies in Austin, Texas en Berkeley, zijn non fictie boeken en niet te vergeten de vele reportages die hij maakte hebben volgens Wim Brands een goede invloed gehad op zijn nieuwste fictiewerk, waarin ook plaats is ingeruimd voor zijn ouders.

Brands herinnert zich de verhalenbundel Ouders van nu (1975) die in de jaren zeventig uitkwam en die gevolgd werd door twee andere verhalenbundels. Donkers noemt de eerdere bundels rechtlijnig en aanstellerig. Er spreekt een onverdiende Weltschmerz en een vroeg oud gelamenteer, terwijl hij in die tijd gelukkig getrouwd was en een goede baan had.

Donkers komt uit Amsterdam Noord uit een arbeidersmilieu, waarin het niet gewoon was om te gaan studeren. Zijn moeder stond er echter op dat Jan naar de HBS aan de andere kant van het IJ ging. Na de dood van zijn moeder die dominant was in het gezin en altijd wilde dat haar zoon zijn studie afmaakte, deed Donkers zijn doctoraal sociologie. 

Brands moet denken aan Norman Mailer, wiens werk onlangs is heruitgegeven en die er vanwege zijn journalistieke interesse niet toe kwam om een Great American Novel te schrijven. Ook Donkers moest zich af en toe opsluiten om fictie te schrijven want hij maakte liever reportages. Hij vertelt dat hij in de jaren tachtig gevraagd werd om een reportage te maken over een belangrijke bokswedstrijd in Las Vegas, dat in Reizen maakt rijk (1991) terecht kwam. De wedstrijd was onvergetelijk temeer omdat hij vlak bij de ring stond waar de stoten van Mike Tyson als mokerslagen op zijn tegenstander landden.

Elvis ligt op Zorgvlied is beïnvloed door de Amerikaanse literatuur. De verhalenschrijvers staan daar in meer aanzien, hoewel de jongere generatie in Nederland aan de weg timmert. De bundel bevat meer seks dan zijn eerdere bundels. Donkers is door zijn moeder, die geen enkele erotische aanraking van zijn vader duldde, geïnteresseerd in seksueel actieve vrouwen. De discussie over sletvrees vindt hij achterhaald. De verhalenbundel handelt ook over zijn vader, die magazijnbediende was in een sigarettenfabriek en later portier werd op het Oosterdokseiland, het PTT eiland genoemd. In het verhaal Stomme film beschrijft hij hem redelijk waarheidsgetrouw. Zijn vader zat onder de plak van zijn vrouw maar wilde zijn zoon tonen dat hij iets waard was door in de binnenstad niet opzij te gaan voor andere wandelaars en alleen uit te wijken voor paard en wagens.

In het gezin werd niet veel gesproken. Brands herinnert zich een scène uit het verhaal waarin zijn vader aan de hand van de brochure Van tabaksblad tot sigaret tegen vriendjes van Jans vijf jaar oudere zus uitwijdde over de fabricage van sigaretten.
Donkers zegt dat zijn vader alleen op die manier zijn autoriteit kon tonen. Hij heeft het verhaal ontdaan van emotie om het voor zichzelf te laten spreken. Na de dood van zijn moeder kwam zijn tachtig jarige vader eens bij hem eten en vertelde na een slok teveel wijn dat hij in zijn leven een slappeling was geweest, iets dat Jan niet wilde horen. Zijn vader verpleegde met geduld zijn dementerende vrouw, iets wat Jan zichzelf nog niet ziet doen. 

Tenslotte kan Brands het niet laten nog eens te informeren naar Donkers eigen Great American Novel over de jaren zestig. Donkers was ooit bezig met zo’n boek maar die eindigde in een novelle. Hij schrijft nu een non-fictie boek over de leeftijdsloze rock ’n roll, heeft weer een muziekprogramma op de radio en vertelt dat jongeren tegenwoordig weer graag naar Simon and Garfunkel luisteren. Omdat ze geen hoezen erbij zien, luisteren ze alleen naar de muziek. Hij noemt Pier en oceaan van Oek de Jong een goed voorbeeld van een roman die vergeleken kan worden met de Great American Novel, maar zou die dan vanuit het stedelijk milieu willen schrijven.

Wat let je vraagt? Brands gretig.
Verhalen schrijven geeft hem teveel plezier, antwoordt het zondagskind, zoals hij zichzelf noemt.  

Hier het titelverhaal. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten