Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 10 januari 2015

Joan Halifax – a sense of urgency (2015), documentaire van Pat van Boeckel



Boeddhisme als leerschool voor stervensbegeleiding

Joan Halifax (Hanover, New Hampshire, 1942) is een vrouwelijk boeddhistisch leider met veel aandacht voor mensen in de allerlaatste fase van hun leven. Op haar vele reizen ontmoet ze stervenden, moordenaars en ernstig zieken. Ze benadrukt dat het in die situaties belangrijk is om open te staan, aanwezig te zijn in het moment. Het boeddhisme biedt daarvoor het beste leerschool.

Tijdens een toespraak ter gelegenheid van haar 72-ste verjaardag vertelt ze dat ze zelf een oorlogsbaby was. Haar vader ging naar het front toen ze geboren werd. Haar leven startte al met een gevoel van urgentie. Als kind was ze een paar jaar blind. Haar moeder regelde een oppas met wie Joan het goed kon vinden. De moeder van de oppas was nog een slaaf geweest en de dochter was zeer gesteld op vrijheid in een tijd dat de Verenigde Staten nog erg racistisch was. Tijdens een tocht door de Sahara in 1969, om de vooroordelen tegen zwarten te begrijpen, ontdekte ze de schoonheid van een eentonigheid en de stilte. Ze herkende daarin de geest van de Boeddha.

Ze betreurde het dat men in het Westen geen overgangsriten heeft. Ze vindt dat onze samenleving daarin achterblijft. In 1972 trouwde ze met psychiater Stanislav Grof en deed samen met hem onderzoek naar de werking van LSD voor stervenden. Zelf vond ze de psychedelische ervaringen niet prettig en wendde zich verder tot het boeddhisme. Ze werd geïnspireerd door de Koreaanse Zen meester Seung Sahn, die vernieuwing in de boeddhistische traditie aanbracht en sjamanistische elementen introduceerde. Op de archiefbeelden heeft Joan nog lang haar in plaats van het hele korte kapsel dat ze tegenwoordig draagt.

Omdat ze minder nadruk op verlichting wilde leggen en meer op sociale actie wendde ze zich tot Thich Nhat Hanh. De jaren zeventig waren een tijd van maatschappelijke polarisatie, maar ze wilde anders leren denken. The only way to peace is peace, stelde Thich Nhat Hanh. Joan ging met hem mee naar Frankrijk en werd lerares in zijn orde. Toen ze merkte dat haar leven niet congruent met haar wezen liep, keerde ze zich tot de Amerikaanse Roshi Bernie Glassman, met wie ze op één lijn zat en aan de foto te zien nog steeds zit. Tijdens een retraite in Auschwitz viel ze flauw en werd daardoor doordrongen van de urgentie om tegen onrecht te strijden en paste haar strategie aan. Doen is altijd haar weg geweest. 

Bij de moeilijke dood van haar grootmoeder deed ze de belofte zich in te zetten voor de stervenden. Mee lijden is erin stappen. Op het gebied van stervensbegeleiding wil ze, in de tijd die haar nog gegeven is, veel beroepskrachten opleiden. Ze reist daartoe de hele wereld over en vraagt de deelnemers tijdens haar cursus om toevlucht te nemen tot de onschuld. Af en toe trekt ze zich terug in haar hut in Californië om zich weer op te laden. De bergen ziet ze als grote mediteerders, die de stilte van de menselijke geest uitdragen. Voor haar is het daar een thuiskomen. Ze praat daar met haar assistent Noah over verlichting als doorbraak of als langzame deconstructie van het ego. Zelf geeft ze de voorkeur aan het laatste. Anders creëert men begeerte.  

Ze vertelt tegen Pat van Boeckel dat ze graag nog eens naar Nepal wil en doet dat ook. We zien beelden een barre tocht door de sneeuw naar een hooggelegen klooster en van de hulp aan de bergbevolking met een broze gezondheid. Joan roept haar helpers tijdens de barre tocht op om de weersveranderingen in henzelf te accepteren. Ze vroeg een Nepalees mee te komen naar haar retraite centrum in Santa Fé, New Mexico, die daar eerst heel onwennig was. Natalie Goldberg die daar ook schrijfsessies geeft, begint nog over het belang van vrouwelijke leiders om het seksueel misbruik, dat ook in boeddhistische kloosters plaatsvindt, te keren. Joan reageerde tegen het misbruik op Facebook. Zelf komt ze marginalisering op grond van haar sekse in de boeddhistische wereld vaak tegen.

Tenslotte vraagt Pat van Boeckel haar naar haar eigen ideale dood. Joan antwoordt dat voor haar de ideale bewustzijnsstaat belangrijk is. Ze zou de dood graag als een geschenk aanvaarden, maar of ze dat kan waarmaken is nog te bezien, zegt ze met een lach.

Hier haar Ted talk uit 2010 over Compassion and the true meaning of empathy, hier de Facebookpagina van Joan Halifax.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten