Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 12 februari 2015

De kleine wereld van Machteld Cossee (2015), documentaire van Hetty Nietsch



Jonge doofblinde vrouw valt in de kuil van het geluk, die we samen gedolven hebben

Op haar zeventiende verjaardag krijgt Machteld Cossee uit Haarlem haar doodvonnis door de oogarts uitgesproken. Ze heeft het syndroom van Usher waardoor ze langzamerhand steeds blinder en dover zal worden. Thuisgekomen vlucht ze in haar kamer. Geschokt, zegt haar moeder nogal onbewogen. Hetty Nietsch volgde Machteld, met haar dochter als assistente, vanaf 2008 en maakt het proces mee dat Machteld doormaakte.

De kleine wereld van Machteld Cossee begint met de zee in de zomer. Machteld lijkt heerlijk in de golven te dobberen, maar dat is schijn. Ze hoort weinig en wordt verblind door de zon. Het is een opname aan het einde van de documentaire als Machteld met haar gezin een vakantie aan het strand beleeft die toch al niet erg ontspannen is. De relatie met haar man Lars staat bol van de conflicten.

Nietsch filmde Cossee herhaaldelijk vanaf het moment dat ze in 2008 een oogtest doet. De kijker ziet daarbij wat Machteld ziet. Met haar kokervisie kijkt ze als door een sleutelgat. Het is een domper dat haar gezichtsveld weer kleiner geworden is, vindt ze, maar over de toekomst zegt dit niet veel.

Ze heeft inmiddels een man, Lars, en een zoontje. Ze vertelde Lars stapsgewijs over haar aandoening. Lars vond haar leuk en wilde graag verder met haar. Machteld wilde zichzelf geen kind ontzeggen. Haar vader, een huisarts, ervaarde onmacht tijdens de opvoeding van Machteld maar wilde zo gewoon mogelijk met haar omgaan, haar moeder zegt dat emotionele aspecten nooit ter sprake kwamen. De verhouding met hun dochter was niet erg goed.

In de winter van 2008 zit Machteld met kerst bij haar familie maar vindt het vermoeiend vanwege haar verminderde gehoor. Ze neemt twee vriendinnen mee naar het blindeninstituut om te ervaren wat ze ziet. Een van de vriendinnen is geschokt door hetgeen Machteld van de wereld ervaart. Machteld troost haar. Hij was pijnlijk dat Machteld haar personeelswerk moest opgeven. Ze zette zich in als vrijwilliger voor de vakbond en wilde haar expertise ook gebruiken voor mensen zoals zij, maar kreeg weinig respons op haar verzoek.

In de zomer gaat ze roeien en denkt ze na over een tweede kind. In de winter van 2009 krijgt ze een echo en hoort ze dat ze een dochter krijgt, waarmee zij en Lars erg blij zijn. Een paar maanden later gaat ze onder begeleiding van een vrijwilligster met haar kinderen naar de speeltuin. Ze vindt het moeilijk om niet zelf haar leven te kunnen bepalen.

In de zomer van 2010 heeft ze tot haar teleurstelling nog steeds niets gehoord van het blindeninstituut. Ze denkt niet aan de toekomst omdat die haar teveel aangrijpt.

In het najaar van 2011 zit Lars in de ziektewet vanwege hyperventilatie. Het gezin kost veel energie, niet in de laatste plaats vanwege het vlammend karakter van Machteld, zoals hij dat noemt. Machteld zelf vindt het jammer dat ze weinig ruimte heeft om Lars te helpen. In haar dromen kan ze nog wel alles zelf. Haar broer en zus vinden het jammer dat zij geen hulp vraagt. Machteld moet stoppen met roeien omdat de reis te zwaar is en ze de instructies van de stuurman niet goed hoort.

In 2013 werkt Lars weer, maar met veel stress. Hij ziet donkere schermen over het gevoelsleven van zijn vrouw. In de zomer gaat Machteld naar een feestje van een vriendin, maar voelt zich verloren in het rumoer. Omdat ze niet lekker in haar vel zit, bezoekt ze een psychologe die met haar te doen heeft, maar haar niet echt kan helpen.

In het voorjaar van 2014 vraagt Lars zich af of Machteld en hij niet beter kunnen opbreken, hoe moeilijk dat ook is, omdat ze alleen maar ruzie maken, zoals ook blijkt tijdens de kampeervakantie in de buurt van de zee. Machteld krijgt nieuwe hoortoestellen en is daar verdrietig over.

De documentaire deed me denken aan het artikel Geluk is ook niet alles van Gerbert van Loenen (Trouw, 7 februari 2015). Hoewel Machteld het, op zijn zachtst gezegd, zeker niet getroffen heeft met haar aandoening, probeert ze erg aan te klampen bij het idee dat het leven gelukkig moet zijn. Ze valt daardoor in een kuil die door het huidige denken over de eigen verantwoordelijkheid voor het geluk wijd open staat. Het probleem van Machteld is daardoor niet alleen iets persoonlijks maar van ons allemaal. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten