Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 8 februari 2015

Edward Snowden, Panorama, Canvas, 6 februari 2015



Kat en muis spel tussen klokkenluider en Amerikaanse staat

In juni 2013 lekte Edward Snowden (1983) een enorme hoeveelheid documenten over de werkwijze van de NSA. Dit veroorzaakte grote ophef. Snowden vluchtte naar Hongkong en wist vervolgens met behulp van WikiLeaks op het nippertje naar Rusland te ontsnappen, waar hij voorlopig politiek asiel heeft. Het Vlaamse programma Panorama maakte een reconstructie met commentaar van Snowden.

Glenn Greenwald en Ewen Macaskill, medewerkers van The Guardian, kregen de beschikking over belastende artikelen van Snowden betreffende de Amerikaanse geheime dienst NSA. Hoewel ze deze zonder bronvermelding publiceerden, wisten de Verenigde Staten meteen wie daar achter zat. De advocaat van Snowden vreesde dat het leven van Snowden in gevaar was en Snowden zelf dacht dat hij gedood zou worden. De affaire met een andere klokkenluider, Bradley Manning, die onmenselijk mishandeld was, speelde door zijn hoofd. Als hij achter de computer zat trok hij een rode kap over zijn hoofd voor hij zijn wachtwoorden intikte. Macaskill meende dat Snowden paranoia was, maar heeft later spijt dat hij niet meer voor hem gedaan heeft.

Snowden woonde in Maryland, niet ver van het hoofdkwartier van de NSA in Washington. Hij kwam uit een familie met militairen en had een goede staat van dienst waardoor hij op de hoogte was van staatsgeheimen. Het schokte hem toen hij documenten onder ogen kreeg waarin duidelijk werd dat de NSA gewone Amerikanen afluisterde en daarmee essentiële burgerrechten schond. Hij vertelde niets tegen zijn vader, maar die merkte dat er iets aan de hand was. Hij hield het erop dat het zijn relatie met Lindsay betrof.

Michael Hayden, toenmalige directeur van de NSA, die na 9 september 2001 door George Bush werd aangesteld om het terrorisme te bestrijden, is nog steeds nijdig op Snowden omdat hij niet alleen geheimen verklapte, maar ook de manier waarop de veiligheidsdienst die verzamelde. Het zou arrogant zijn om het beter te weten dan anderen.     

De reportage volgt het kat en muisspel tussen Snowden en de FBI vanaf het moment dat Snowden in Hong Kong gevlucht was. Journalisten probeerden hem daar op te sporen. Een Aziatische journaliste gebruikte Google Streetview om te bepalen in welk hotel Snowden zich ophield. Snowden vluchtte naar een flat van aanhangers. Julien Assange van WikiLeaks speelde een bemiddelende rol en koppelde collega Sarah Harrison (zie foto) aan Snowden. Zij leidde de operatie om Snowden uit Hong Kong te krijgen na de tenlastelegging van de VS op grond van beschuldiging van spionage, waarop de doodstraf staat. Nadat de VS aan Hongkong om uitlevering had gevraagd, kon Snowden, die bang was aangehouden te worden bij de paspoortcontrole, niet anders dan vertrekken.

Het werd de grootste klopjacht aller tijden, zegt Assange. Wikileaks kocht verschillende tickets om te verbergen waar Snowden naar toeging. Snowden kwam met moeite door de paspoortcontrole omdat zijn tweede voornaam verkeerd in zijn paspoort stond. Een woordvoerder van Hong Kong zegt dat op dat moment zijn paspoort nog niet was ingetrokken. Harrison zegt dat zij erg bang waren. Eerst werd de vlucht, die naar Moskou ging, twintig minuten vertraagd en na het taxiën stond het toestel stil. In de lucht haalden ze opgelucht adem. Snowden zei dat Harrison een ninja was, hetgeen ze bewees door een vlieg uit de lucht te plukken.

In Moskou aangekomen bleek een doorreis naar Cuba onmogelijk omdat het paspoort van Snowdon ingetrokken was. Assange probeerde iets te regelen met de ambassadeur van Ecuador, maar die man kon helaas niets doen, waarop het vliegtuig naar Cuba vertrok. De Russen vroegen Snowden samen te werken met de FSB maar Harrison weet dat Snowden daar niet op inging. Poetin weigerde Snowden toestemming om Rusland binnen te gaan, zodat hij en Harrison een maand in de transitruimte zonder raam of douche verbleven. De CIA wilde Snowden ophalen. De FBI probeerde de vader van Snowdon voor hun karretje te spannen, maar Snowden doorzag dat.

Omdat West-Europa Snowden steunde, diende hij asielaanvragen in, maar geen enkel land wilde de vingers branden, hetgeen Assange duidelijk maakt hoe de verhoudingen tussen de VS en Europa liggen (laatst werd melding gemaakt dat de Nederlandse AIVD een verlengstuk is van de NSA). Venezuela en Bolivia wilden Snowden wel opnemen. Een gelegenheid deed zich voor toen Eva Morales, president van Bolivia, in Moskou was voor handelsbesprekingen. De VS vreesde dat Snowden met hem mee terugreisde. Frankrijk hield het presidentiële toestel tijdens een tussenstop tegen hoewel dat diplomatieke onschendbaarheid genoot. Het was een blamage voor de VS dat Snowden niet in het toestel zat. Hayden geeft toe dat het een slimme zet was van Wikileaks om een rookgordijn aan te leggen waardoor Snowden aan populariteit won. Rusland gaf Snowden een jaar asiel. Harrison zegt dat de buitenlucht pijn deed aan haar ogen en dat ze verrukt was de hemel weer te zien. Het asiel is inmiddels verlengd. De betrekkingen tussen Moskou en Washington verkeren sindsdien op een dieptepunt. Een jaar later kwam het conflict met Oekraïne daar nog over heen. 

De reportage over Edward Snowden vormt het tweede deel van de driedelige serie United States of Secrets en is een bewerking van een Deens-Duitse reportage. Onlangs zond KRO Reporter een verkorte versie uit.

Hier mijn verslag van een Tegenlicht uitzending over Wikileaks, anderhalf jaar eerder.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten