Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 22 februari 2015

Een meester in Moskou (2015), documentaire van Pat van Boeckel



Openhartig portret van ijveraar voor meer stilte

In Een meester in Moskou portretteert Pat van Boeckel de wiskundige, Slavist en Zen meester Ton Lathouwers (1932), die na vijftig jaar opnieuw naar Moskou reist om daar de vertaling van Meer dan een mens kan doen (2000) te presenteren. Het biografische boek werd uit wanhoop geboren maar verhaalt over de vreugde van het geloven. Tijdens de presentatie zegt Lathouwers dat voor hem de cirkel daarmee rond is. Hij was altijd een liefhebber van de Russische literatuur omdat daarin diepe filosofische en spirituele gedachten naar voren worden gebracht en heeft nu een eigen werk aan de Russische literatuur toegevoegd.

De Russische letterkunde loopt als een rode draad door zijn leven, zegt Lathouwers als hij met de trein in Moskou aankomt. Ze roept op om een uniek mens te worden, waarvan er geen tweede op deze aarde bestaat. Het verhaal waarop Lathouwers tijdens zijn presentatie doelde ging over een eiland waarop men gelukkig was, zo stelde de schrijver ervan vast. Bij terugkeer in Moskou vond hij de mensen erg gesloten. Hij vroeg zich af hoe dat kwam en realiseerde zich dat ze in de stad de stilte misten, die voor vrijheid en openheid zorgt. Voor Lathouwers vormde het verhaal de aanleiding om te gaan mediteren. Het is grappig dat hij bij aankomst op het perron een man ziet die ook mediteert. Als hij hem aanspreekt, hoort hij dat hij met een aanhanger van de uit China overgewaaide discipline Falun Gong te maken heeft.

Met een taxi gaat hij richting centrum, waar het Museum van de schrijvers gevestigd is. De muren zijn bedekt met prijzende opmerkingen. Literatuur is belangrijk omdat het een uitdrukking is van het Russische leven tot in zijn diepste facetten. Dit komt omdat de religie daar verboden was. Het hoogste werd daardoor op creatieve manier tot uiting gebracht. Lathouwers koopt chrysanten om op het graf te leggen van dichteres Bella Achmadoelina met wie hij ooit een ontroerende ontmoeting had, waarbij ze haar gedichten, die van toepasselijk waren, voor hem declameerde. Als Sovjet schrijfster legde ze toch de authentieke Russische ziel bloot. Op de begraafplaats ontdekt hij het graf van de vrouw van Maxim Gorki en de dichter Majakovski, die naast zijn zussen Olga en Juda ligt en voorafgaande aan de Russische revolutie zijn verlangen naar een ommekeer in geladen verzen tot uiting bracht. Lathouwers reciteert een gedicht over het levenseinde dat Majakovski met vier regels over de eeuwige levende natuur verlengde.

Lathouwers brandt een kaarsje in de Christus Verlosserkathedraal, een Russisch orthodoxe kerk. Daarin bevindt zich een icoon van een heilige zwerver en een dwaas die nooit de fase van het kind zijn vergat. Zelf werd Lathouwers al vroeg geraakt door de mystiek in de katholieke kerk met kaarsjes in het donker, gezangen en de geur van wierook. Als hij naar zijn moeder opkeek, ervaarde hij iets van het wonder dat zich tijdens de dienst in haar voltrok. De kathedraal waarin hij zich bevindt, werd in de communistische periode met de grond gelijk gemaakt, maar is uit de as verrezen. Lathouwers neemt het op voor Pussy Riot die in deze kerk scherp protesteerde tegen het samengaan van de macht van staat en kerk. De conservatieve Russisch orthodoxe kerk stelt het boeddhisme zelfs voor als een religie van de satan.

In een Zen centrum bij iemand thuis in een kleine flat spreekt Lathouwers tijdens de thee na afloop over het uniek worden door het zich openen voor de genade, hetgeen altijd gemakkelijker gaat als men zich in een crisis bevindt, zoals hij zelf ondervond. Een deelnemer zegt dat het boek wel verkocht zal worden omdat Russen veel over Zen lezen, maar het niet zoveel praktiseren. Wellicht helpt de bevlogenheid van Lathouwers om daar verandering in te brengen. Het zou de wereldvrede bevorderen.  




Geen opmerkingen:

Een reactie posten