Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 13 april 2015

De drie vergiften (2015) documentaire van Alexander Oey



Alexander Oey leidt met De drie vergiften een drieluik in over de, volgens het boeddhisme, vergiftigende woede, hebzucht en onwetendheid die het leven van de mens behoorlijk in de war kunnen sturen. Hij praat daarover met vooraanstaande boeddhisten die zelf in hun leven ook hiermee te kampen hadden.

De Vlaamse psychiater en mindfulnesscoach Edel Maex zegt dat woede ontstaat door drukte en tijdgebrek en dat die door aandachtstraining te beteugelen is. Zelf werd hij als getormenteerde puber rustig bij het zien van Boeddha beelden aan het strand. Vanaf zijn dertigste ging hij serieus mediteren, want het wegduwen van de vergiften maakte hen alleen maar sterker en door ze op te merken verloren ze hun kracht. Het bevredigen van behoeften leidt niet tot geluk, want het verlangen daarnaar eindigt nooit. Onze geest is ingesteld op overleving en maakt daarvoor gebruik van de drie vergiften, maar in meditatie kan men daar los van komen.

Schrijver David Loy ziet de hebzucht als de grondslag van ons economisch systeem. In het leger is de kwaadwilligheid geïnstitutionaliseerd. De oneindige oorlog tegen het terrorisme gaf de wapenindustrie een mooie kans om na het communisme verder te groeien. Loy vindt dat wij de persoonlijke transformatie door het pad van de bodhisattva moeten verbinden met een sociale verandering want anders wordt de kloof tussen bewust individu en onbewuste gemeenschap alleen maar groter.

Filosoof Henk Oosterling leidde in zijn adolescentie een excessief leven, zoals hij dat noemt, met drank, drugs en vrouwen en kwam weer op het goede pad door de beoefening van martial arts. Het Japanse zwaardvechten vormde hem en bepaalde zijn verdere leven. Het mentale en fysieke kwamen bij elkaar in de energetische component, die woede en hebzucht kan omdraaien. In het zwaardvechten is juist ontspanning nodig om de tegenstander tegemoet te kunnen treden. Tegenwoordig begeleidt hij kinderen uit een achterstandswijk in Rotterdam om relationeel te leren denken.

Collega filosoof Jan Bor is zijn vakgebied trouw gebleven maar heeft dat door Zen beoefening ingebed in een boeddhistische leefwijze. De leer van de drie vergiften is volgens hem psychologisch waardevol. Zelf kent hij de cholerische kant heel goed. Daar is op zich niets mis mee, want het is een kracht die goed benut kan worden, maar men moet er niet in blijven steken. Hij wantrouwt aan de andere kant de behoefte aan rituelen en het pochen met innerlijke transformatie. True men have no status, stelt hij.

Bioloog Matthijs Schouten (zie foto) groeide op in Limburg, hield van de natuur en verbaasde zich erover dat mensen dieren doodden. De pastoor zei dat God het zo gewild had, maar pas tijdens een godsdienstles op het jezuietencollege over het boeddhisme begreep hij zijn eigen intuïtie, namelijk dat hij niet mocht kwetsen wat kon voelen. Kern van onze waanideeën is dat we uitgaan van een onafhankelijk individueel bestaan. Hij haalt Thich Nhat Hanh aan die aan de hand van een vel papier onze interdependentie van alles om ons heen vaststelde: wij zijn een verschijnsel van de wereld. Het werkwoord zijn kan daarom beter vervangen worden door interzijn. Zonder verlangens en afkeer zouden we niet kunnen overleven maar als ze ons teveel bepalen scheppen ze, zoals Bor al zei, onheil voor onszelf en anderen. We komen uit onze overlevingsmodus daar iets te doen wat geen nut oplevert, zoals zitten op een kussentje of het kijken naar kunst. Spiritualiteit is net als seksualiteit een sterke menselijke behoefte. Hoewel ze verkeerd kan worden aangewend, lopen we vast als we deze behoefte verwaarlozen. Dat zou wel eens het einde van de mensheid kunnen betekenen.

Monnik Matthieu Richard studeerde moleculaire biologie en combineerde dat met zijn ideeën
over het boeddhisme. Onwetendheid over de realiteit als solide en intrinsiek bestaand vormt de voedingsbodem voor woede en hebzucht. Meditatie dient ervoor om onze geest te leren kennen en de oorsprong van onze emoties. Hierdoor ontstaan functionele en structurele veranderingen in de hersenen, zoals bij kinderen is aangetoond in een onderzoek over weggeefgedrag.

De documentaires die de woede, de hebzucht en de onwetendheid tot onderwerp hebben en vanaf morgenavond dagelijks worden uitgezonden, zijn achtereenvolgens Pekka van Alexander Oey op dinsdagavond, Schuldenaars van Ingeborg Jansen op woensdagavond en Georgica van Katelijne Schrama op donderdagavond a.s.. Pekka gaat over een achttienjarige Finse schoolschutter, in Schuldenaars zien we dat een faillissement een positieve wending in het leven kan brengen en dat een kortzichtige bankier zich kan gaan inzetten voor duurzaamheid, Georgica gaat over de schaalvergroting in de landbouw en het verzet daartegen van een biologische boer.

Hier de trailer,  hier mijn bespreking van de uitzending van Canvas over de mindfulness ideeën van Edel Maex.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten