Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 24 april 2015

De ijzeren eeuw, drie afleveringen van de dertiendelige tv-serie door Hans Goedkoop, april 2015



De dertiendelige NTR-serie De ijzeren eeuw begint met een trein die door het land dendert. Het is het resultaat van de industrialisatie die in Nederland, later dan de ons omliggende landen, zijn beslag kreeg. Hans Goedkoop zet in elke aflevering een persoon in de schijnwerpers. Hij begeeft zich kriskras door het land, spreekt met historici en andere informanten en toont ook moderne beelden om de relatie met het heden te leggen. Het is alleen jammer dat hij zelf zo veel in beeld is.

De eerste aflevering De allereerste koning gaat over Lodewijk Napoleon die, na de vlucht van stadhouder Willem Hendrik naar Fulda, van 1806 tot 1810 de dienst uitmaakte in de lage landen met hun lappendeken aan provincies. Lodewijk probeerde de verlichte Franse ideeën te verwerkelijken door nationale instituten op te richten als de Koninklijke bibliotheek, de Koninklijke Academie van Wetenschappen, het Rijksmuseum en Rijkswaterstaat. Nederland was zijn project. De Oranjes worden liever niet aan deze periode herinnerd, zegt Goedkoop.

De vrouw van Lodewijk, door zijn strijdlustige broer aan hem gekoppeld was, was teleurgesteld over Huis ten Bosch en daarom renoveerde men het stadhuis op de Dam tot een paleis met aanzien, maar toch kon zijn vrouw daar niet aarden en ging terug naar het hof in Versailles. De relaties tussen de broers verslechterde omdat Lodewijk meer geld wilde voor zijn projecten en Bonaparte juist geld uit ons land wilde trekken. Toen hij Lodewijk liet vallen, trok die zich terug op zijn buiten in Haarlem, het huidige gebouw van de Provinciale Staten. Hij deed afstand van de troon en vertrok om hier niet meer terug te komen.

In de tweede aflevering, Een machtige weduwe geheten, zit de gevluchte en weer teruggekeerde Willem Frederik op de troon. Vanaf 1814 als de autocratische koning Willem I. Om zijn projecten te financieren, zoals de vele kanalen die de verbindingen in het land moesten verbeteren, richtte hij aan het Rokin de Nederlandse Bank op. Johanna van de Velde, die van eenvoudige komaf was en met Willem Borski, een brouwerszoon, trouwde, schoot hem geld in de vorm van gouden munten voor. Zij en haar man speculeerden op de beurs en verdienden daar erg veel geld mee. Over deze zeer rijke vrouw, die tien kinderen kreeg en teruggetrokken op het landgoed Elswout leefde, is verder veel onbekend gebleven. Ze nam haar geheimen mee in het graf in de Nieuwe Kerk. Willem I had in 1824 de Nederlandse Handelsmaatschappij opgericht, die vooral op Indië voer en zijn projecten moest financieren. Toen die failliet dreigde te gaan, investeerde Johanna Borski opnieuw geld in de onderneming, ook voor haar eigen lijfsbehoud, en redde daarmee de Nederlandse staat. Fraai was een project van Willem I om, nadat de omgeving van Pampus verzandde, een nieuwe zeeweg naar Amsterdam te maken via de Gouwzee. Dit project mislukte echter door geldgebrek. De grote schulden die Willem I in 1840 achterliet waren reden om de volgende koning meer te binden aan parlementaire controle. 

In de derde aflevering Land zonder paupers staat Johannes van den Bosch centraal. Hij stichtte in een tijd van maatschappelijk en economisch verval de Maatschappij van Weldadigheid die door het aanleggen van landbouwkoloniën in Drente arme gezinnen probeerde te verheffen. Frederiksoord was het eerste kolonie die in 1818 de poorten opende voor vijf gezinnen. Die werden daar compleet verzorgd, iets wat niet iedereen op prijs stelde. Vandaar dat men later strafkoloniën neerzette in Ouderschans en Veenhuizen. Later werd Van den Bosch door Willem I naar Indië gezonden om het cultuurstelsel op poten te zetten, een project dat minder van liefdadigheid getuigde.

De opzet is boeiend, maar helaas vond ik het storend dat Hans Goedkoop zo vaak in beeld in en op een vooropgezette manier naar de (voor hem) bekende weg vraagt. Misschien kan de serie nog eens zonder zijn fysieke aanwezigheid maar met alleen zijn commentaarstem herhaald worden.

Hier veel meer informatie op de site van De ijzeren eeuw, hier de onderwerpen van de volgende afleveringen. Vanavond gaat het over Willem Albert Scholten en de aardappelen.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten