Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 9 april 2015

Peter Pomerantsev over Nothing is true and everything is possible, Politics & Prose, 3 december 2014



Manipulatie door de televisie gaat samen met politieke controle

In een boekhandel annex coffeehouse in Washington D.C. vertelt Peter Pomerantsev in het kader van de lezingenserie Politics & Prose voor het eerst over zijn nieuwe boek Nothing is true and everything is possible, in het Nederlands vertaald als Niets is waar en alles is mogelijk. Het surrealistische hart van het nieuwe Rusland. Het is een verslag van zijn ervaringen met de televisie in Rusland tot 2010, de jaren dat Poetin zijn tegenstanders wegvaagde, zijn macht uitbreidde en een alleenheerschappij begon uit te oefenen.

De druk pratende journalist en televisiemaker Pomerantsev is geboren in Kiev, maar groeide op in Londen. In het nieuwe millennium ging hij naar Moskou om mee te werken aan televisieshows. Vanwege zijn Russische achternaam kon hij daar gemakkelijk incognito binnen komen. Hij werd ontvangen door een klein heerschap met een doorrookte stem die hem meenam naar de burelen van de redactie en zijn mannelijke - vrouwen waren er niet bij - medewerkers als volgt toesprak:

We weten allemaal dat er geen echte politiek zal zijn. Maar we moeten onze kijkers toch het gevoel geven dat er iets gebeurt. Ze moeten worden beziggehouden. Waar zullen we eens mee spelen? Vallen we de oligarchen aan? Wie is deze week de vijand? Politiek moet doen denken aan … aan een film!

Pomerantsev bekent dat hij een vreemd boek heeft geschreven over het huidige Rusland, waarin de televisie door het leger als een wapen in de strijd gebruikt wordt. Vanaf het jaar 2000 kreeg Poetin steeds meer vat op de televisie. Russische controle en westers amusement gingen hand in hand. De president stond als een artiest in het centrum daarvan. Achter realityshows met Hell Angels, sexy presentatrices en actrices en films waarbij echt bloed vloeit zoals die van Vitaly Dyomochka schuilt een dwaze ideologie, die zich van communistisch via democratisch tot een eng mengsel van religieus nationalisme heeft ontwikkeld.

De Kremlin getrouwe politieke organisator Vladislav Surkov, die de touwtjes bij de televisie stevig in handen heeft, schreef de roman Almost zero waarin hij een alter ego opvoert die over zijn leven vertelt, dat in de rijke olie jaren kameleonistische kleuren kon aannemen. De 21 jarige Yana Yaklovleva is een voorbeeld van de donkere kant van de fictieve wereld, die te vergelijken is met De goelag archipel van Alexander Solzjenitsyn. Ze leefde een middleclass bestaan, hield er een westerse levensstijl op na, maar werd gearresteerd. Een sexy actrice bracht het door haar televisiewerk tot miljonaire bracht. Ze transformeerde zichzelf steeds door het spelen van verschillende stereotiepe en archetypische rollen, maar werd later net zo gemakkelijk verkracht in haar geboorteplaats Donetsk.

De schaduwkant van de door Poetin ingezette ontwikkeling is de grote corruptie en de hoge zelfmoordcijfers onder jongeren. Dit komt door het cynisme en de postmodernistische gebrek aan waarden. Het publiek werd eerst door mystici en genezers kalm gehouden, later door realityshows, waarin men geobsedeerd werd door moderne wetenschappelijke theorieën als NLP. Door sleutelwoorden als vijand hypnotiseert men de bevolking. Samenzweringstheorieën gaan in de rond. De opstand in Oekraïen werd veroorzaakt door fascisten. Opstanden aan het eind van het eerste decennium werden erdoor lamgelegd. Poetin was de grote man, die het volk beschermde. Pomerantsev had een gesprek met een journalist uit de Dombass die in zijn vrije tijd een Hells Angel is en in de jaren negentig net zo gemakkelijk overstapte van een pro Amerikaans naar een nationalistisch standpunt waarin de Russische ziel heilig is en dit uitdraagt tijdens festivals met heavy metal muziek.

Pomerantsev vond de manipulatie door de televisie terug in Londen. De postmoderne visie   
met een eindeloos relativisme wordt ook in het Westen aangehangen en biedt kansen voor een cynische kijk op de wereld. Een vraag over de ernst van verschrikking in Rusland beantwoordt Pomerantsev op relativerende wijze. De hel lag volgens hem in de tijd van Stalin. Poetin is slechts een greedy coward die een luxe leven wil leiden en geen plannen heeft om een wereldhegemonie te vestigen. Dat is een andere inschatting dan die van Gary Kasparov die Poetin laatst in Buitenhof als de nieuwe Hitler typeerde.
     
Hier een recensie van Tony Wood in The Guardian van 4 februari 2015, hier de realistische film van Vitaly Dyomochka uit 2011.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten