Geweldloos verzet als motor van verandering
Zoals aangekondigd schetsen de uit Iran afkomstige Riahi Brothers een
caleidoscopisch beeld van vormen van maatschappelijk verzet ten tijde van de
huidige maatschappelijke crisis. Overeenkomstig is de geweldloze manier waarop
de roep om verandering klinkt, of dat nu de Occupy beweging in New York is, de demonstraties
van de Indignados tegen huisuitzettingen in Madrid of de bezetting van het
Tahrirplein in Cairo. De topless acties van Femen zijn wat dit betreft een
vreemde eend in de bijt. Het is jammer dat Arash en Arman Riahi niet kritischer keken
naar de achtergrond van deze schreeuwerige vorm van politiek protest.
De documentaire begint met de fluisterstem van een vrouw die
op samenzweerderige toon oproept om mee te doen met mensen, die de dupe zijn
van onrecht, waar ook ter wereld. Af en toe keert de stem terug. Om aan te
sporen tot verzet, tot maatschappelijke verandering, tot een ethische revolutie.
Een weldaad te midden van de sfeer van berusting, machteloosheid en cynisme die
Noord Europa in haar greep heeft.
In Zuid-Europa gaat dat anders. De aanhangster van de Occupy
beweging oefent in 2012 in Madrid de gebaren van instemming of afkeuring die
gebruikt worden tijdens het aanhoren van toespraken (zie foto). Ict-er Juan
Carlos is werkloos geworden en moet zijn huis uit, waar hij sinds 2007 woont.
Het Burgerforum overlegt met banken en krijgt gedaan dat hij nog twee maanden
de tijd krijgt om zijn levensproject, zoals hij dat noemt, te behouden. De Indignados
verzetten zich tegen de huisuitzettingen die in Madrid tachtig keer per dag
voorkomen. Docente Gemma probeert op straat mensen op te roepen tot het
collectief weigeren van de hypotheek of geen benzine meer te kopen, maar
omstanders geven de schuld aan de buitenlanders. Een Spaans protestkoor zingt
tussen de fragmenten door moderne strijdliederen.
Wat vreemd doet de overgang aan naar Femen, die het naakte
lijf als agressieve vorm van protest gebruikt tegen staat, kerk en grootkapitaal.
Bijvoorbeeld in Duitsland waar men een bezoek van Poetin aan een autofabriek
verstoorde (hetgeen Poetin niet echt kon verontrusten, vertelde hij later). De
topless vrouwen scanderen in Kiev dat Oekraïne geen bordeel is en Inna
Shevchenko gaat zelfs zo ver om een houten kruis om te zagen. De blonde actievoerster
kreeg vervolgens de geheime dienst op bezoek en vond het raadzamer om uit te
wijken naar Parijs, waar men demonstreert voor de Egyptische ambassade. In
Parijs zien we ook een training waarin vrouwen vooral wordt opgeroepen niet te
glimlachen. Tijdens een stil protest staav ze oog in oog met gendarmes en gaan
ze nog net niet zover als in Londen waar men agenten omhelst.
Activist Srdja Popovic vertelt over het vertrek van Milosevic
na aanhoudend geweldloos verzet van Otpor!,
dat klein begon en ondersteund werd door graffiti kunstenaars.
Niet alleen in Europa wordt geprotesteerd. In New York wordt
in september 2011 een massademonstratie gehouden tegen de sociale ongelijkheid.
Theatermaakster Monica Hunken stelt zich ten doel om mensen met elkaar te
verenigen, hoogleraar geweldloos verzet Eria Chenotewh stelt dat deze vorm van verzet
effectiever is dan gewelddadig verzet, dat morele verontwaardiging tot steeds
meer steun leidt en dat men de macht niet uit handen moet geven (zoals in Syrië
is gebeurde, rs). Chenotewh ziet de strijd van de anti schuldbeweging als een goed
alternatief voor de eenzaamheid en depressies waarin slachtoffers anders
terecht komen. Meegevoerde ballonnen tijdens een demonstratie tegen de Citibank
dansen vervolgens tussen de verkeersstromen in de drukke straat.
Op het vrijheidsplein in Teheran spreekt een vrouw namens
velen die naar vrijheid snakken. Na het vervalsen van de verkiezingen van 2009
werden zij marionetten van de Verenigde Staten genoemd. Vanwege de grote
repressie gaat het protest ondergronds. Bankbiljetten worden versierd met het
vredesteken, op de daken wordt geschreeuwd om vrijlating van de politieke
gevangenen, in de straten verschijnen posters. Humor is een effectief wapen,
zegt Andy Bichlbaum van The Yes men.
In Damascus wordt met tekst en liederen de jeugd opgeroepen
in actie te komen. Een vrijheidsstrijder vindt het leven als vluchteling
moeilijk. Een architect vertelt over het plan om rood water uit de fonteinen te
laten komen om het bloedvergieten van Assad aan te geven. De bevolking
reageerde enthousiast, maar meteen werden de fonteinen stil gelegd.
De fluisterstem spreekt over nieuwe manieren van protest, zoals
de stroom van oranje pingpongballen met opdruk in Teheran, die als water van
alle kanten de rivier zullen doen aanzwellen en maatschappelijke verandering onvermijdelijk
maken. Dat het zo moge zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten