Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 25 juni 2015

Filmrecensie: Daens (1992), Stijn Coninx



Sociaal drama pur sang over de strijd van de arbeidersbeweging in Vlaanderen

Daens is een sociaal drama pur sang en speelt aan het eind van de negentiende eeuw in textielstad Aalst waar de arbeids- en levensomstandigheden zeer slecht zijn in een tijd van moordende buitenlandse concurrentie. Ontslagen zijn aan de orde van de dag, goedkope kinderen nemen de plaats in van de volwassenen. De socialisten roeren zich, willen algemeen kiesrecht, de katholieken zijn verdeeld. De hoge heren staan aan de kant van het kapitaal, het volk lijdt door de belangentegenstellingen.

In deze context komt de radicale priester Adolf Daens als geroepen. Hij weigert een benoeming door bisschop Stillemans in de provincie en gaat naar Aalst waar zijn broer Pieter een krant uitgeeft met een sociaal katholieke signatuur. Meteen al bij aankomst in Aalst wordt hij geconfronteerd met de sociale ellende. Een meisje ligt doodgevroren op een wagen. Deans gaat naar het café waar de ouders verslagen aan een tafeltje zitten, geeft hen geld voor de begrafenis, de in seksueel opzicht onbetrouwbare opzichter Schmitt, die een brutale opmerking maakt over het dode meisje, een klap in het gezicht en gaat bij zijn broer meteen letter zetten om een artikel te plaatsen in de gazet Het land van Aalst.

Dat wekt de woede van Charles Woeste, de voorzitter van de katholieke partij. Nadat hij eerst naar de drukkerij is geweest om verhaal te halen, stapt hij naar de bisschop met het verzoek om Daens het priesterschap af te nemen. De bisschop wijst op de encycliek Rerum Romanum van paus Leo de dertiende en Daens niet meteen wil vermanen. Daens zelf zit inmiddels bij het gezin Scholiers. Omdat gezinshoofd ontslagen is, verdient de zeventienjarige dochter Nelle het gezinsinkomen in de fabriek.

Daens krijgt het voor elkaar dat er door een commissie een controle plaats vindt in de fabriek. 
Fabrieksdirecteur Borremans is daarover boos en wil daarom niet meer dat Daens Latijnse les geeft aan zijn zoon, maar zijn vrouw Elisabeth, een mooie rol van Linda van Dijck, vindt dat te ver gaan. Ze is toch al veel socialer dan haar man. Tijdens de rondgang van de commissie vertelt Nelle dat de kinderen opgesloten zitten op het toilet en dat er dagelijks ongelukken in de fabriek gebeuren.

Als er weer een slachtoffer te betreuren valt, een jongen die stof moest oprapen die onder de heen en weer schuivende machines valt, zijn de rapen gaar. De fabrieksarbeidsters gaan de straat op, aangevoerd door Nelle met de dode jongen in haar handen, een scène die sterk doet denken aan Novecento van Bertolucci. De groep wordt in opdracht van de hoge heren door de gendarmerie in elkaar geslagen. Daens is woedend, verdringt de pastoor in de kerk en spreekt het volk toe via de kansel, waarop de rijke burgerij de kerk verlaat, op Elisabeth Borremans na dan. De bisschop zit in een moeilijk parket en roept, als Daens na de invoering van het algemeen kiesrecht de overwinning smaakt en in het parlement gekozen wordt, zelfs de hulp van de paus in om over het lot van Daens te beslissen. De eendracht van de katholieken is belangrijker dan de sociale rechtvaardigheid.

De film Daens is gebaseerd op de roman van Pieter Daens van Louis Paul Boon en mist de zuigende stijl van de meesterhand, maar de vertolking van hoofdpersoon Adolf Deans door Jan Decleir maakt veel goed. Diens bewogen toespraak in het parlement over de zorg voor de armen is nog steeds actueel. Ruim honderd jaar later is er nog weinig veranderd als we het mondiaal of zelfs in Europees verband beschouwen. Het Griekse volk wordt de strot dichtgeknepen, het kapitaal neemt een vlucht naar het buitenland.

Nergens wordt de film sentimenteel. Ook niet in de liefdesgeschiedenis aan de zijlijn tussen Nelle en socialist Jan de Meeter. Weet wie uw bondgenoten zijn, zegt Daens, die volgens de aftiteling in 1907 na een tweede periode als volksvertegenwoordiger overleed, aan het eind van de film. Die naast u en met u lijden. Een raad die, denkend aan de Grieken, nog steeds geldig is.

Hier de trailer, geheel zonder woorden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten