Strijd tegen patriarchaat geleid door een man
In mijn bespreking van de documentaire Alledaags verzet was ik niet positief over de actiegroep Femen, die
aangeprezen als de topless sensatie uit Oekraïne, alsof het een ijsje is. Ik
had van undercover journaliste Ann Sofie de Keyser (zie de link naar Onze wapens, onze borsten) begrepen dat de achtergrond van de organisatie nogal dubieus was en was
benieuwd wat de Australische Kitty Green in haar debuutfilm over deze organisatie zou zeggen, die ik in mijn bespreking van Alledaags verzet een schreeuwerige
vorm van protest noemde. Green volgt een aantal
meisjes uit Oekraïne die zich bij de protestbeweging hebben aangesloten en over
hun motieven vertellen. Omdat de blondines erg op elkaar lijken, zo het kunnen
dat ik de een voor de ander heb aangezien, maar voor de strekking van het
verhaal maakt dat niet veel uit.
Sasja wordt door chauffeur en organisator Victor na een
actie naar haar huis in Kiev gebracht. Ze boent de teksten van haar bovenlijf
en neemt een bad. Daarna bekijkt ze de videobeelden van hun actie. Ze zegt dat
het hard nodig is om het bewustzijn van haar landgenoten over de positie van de
vrouw te vergroten. Ze belt naar haar moeder die het liefst bij haar langskomt
om haar mee te nemen naar huis. Haar vader heeft zelfs Victor bedreigd.
Inna, wellicht haar zusje met dezelfde achternaam, neemt
deel aan een protest waarbij ze de klokken van de kathedraal in Kiev luiden.
Victor belt als ze met andere medeactivisten de videobeelden terugkijkt. Na een
actie hebben ze altijd een evaluatie. Inna vertelt dat veel Oekraïense vrouwen
na de val van de Sovjet Unie in Europese bordelen terecht kwamen, dat meisjes
als seksslavinnen misbruikt werden en dat toeristen vooral voor de hoeren naar
hun land komen. De actie wordt door advocaten van de tegenpartij aangegrepen
voor een vervolging van de actievoerders waardoor Inna, op straffe van
opsluiting in een gevangenis, voorlopig uitgeschakeld is. Gelukkig krijgt Femen
zelf gratis steun van een advocatenkantoor, dat het juridisch werk goed voor de
eigen pr acht. Er zijn op dat moment tien meisjes vervolgd die eenmaal
opgesloten gebroken zullen worden. We zien een oud filmpje van de jonge Inna.
Haar ouders hoopten dat ze na een goede opleiding zou trouwen maar het liep
anders. Volgens haar moeder is Inna door de schreeuwerige Victor veranderd. Ze
huilt iedere dag over haar dochters. Victor belt over een nieuwe actie tegen de
UEFA, waarover Inna dan wel Sasja de leiding voert. Hij instrueert haar, zegt
nog eens met klem dat ze ook de politie moeten slaan.
Een hele dikke dame ging tussendoor als pornoster de straat
op. Andere actievoerders waarschuwden voor een seksbom. De verzamelde persfotografen
klikken aan een stuk door zoals gewoonlijk bij acties van Femen. Yana werkt ’s
nachts in een nachtclub als danseres en is blij dat ze in haar eigen levensonderhoud
kan voorzien. Haar medestrijdster Oksana werd na een actie ruw behandeld op het
politiebureau. Na een actie in Minsk tegen het totalitair regime in buurland
Wit Rusland werd hun groepje zwaar bedreigd door gemaskerde mannen in het
zwart. Irina is uit Femen gezet omdat ze niet topless wilde actievoeren. Ze
vindt het verwerpelijk dat de organisatie alleen knappe meisjes accepteert. Dit
ondermijnt de kracht van Femen.
Anna Hutsol, die initiatiefneemster van de organisatie is, zegt dat Femen geen
winstoogmerk heeft. Het geld komt van donaties, vaak van onbekenden, veelal
mannen omdat die nu eenmaal meer geld hebben. Femen gaat ook naar Istanbul. Ze
zijn uitgenodigd door een zakenman die in lingerie handelt. Ze leerde Victor
kennen via een vriendin. Ze studeerde samen met hem politieke economie.
Victor zegt dat de meisjes geen sterke persoonlijkheid
hebben, hetgeen een belemmering vormt voor het activisme. Hij wil hen
vaardigheden aanleren om hen beter geschikt te maken voor de strijd voor de
bevrijding van de vrouw. Op de vraag van Green of het niet vreemd is dat een
man aan het hoofd staat van een organisatie die zich tegen het patriarchaat keert
antwoordt hij dat de geschiedenis vaker paradoxen kent. Zo was Marx een
bourgeois die tegen de bourgeoisie in opstand kwam. Wellicht, geeft hij toe,
doet hij zijn werk onbewust om meisjes aan zich te binden.
Sasja vindt het vreemd dat Victor heeft gezegd dat hij de
vader is van het feminisme. Ze weet niet of hij, net zoals zijzelf, een
feminist is. Ze zou hem liever in een ondergeschikte rol zien en zelf zijn
plaats innemen, maar vreest dat Victor zijn leiderschap niet vrijwillig opgeeft.
Ze peinst erover uit te wijken naar Parijs en vandaaruit de beweging verder
vorm te geven. Het zou zonde zijn als Femen een zachte dood zou sterven.
De documentaire eindigt met dezelfde beelden als in het
begin: Sasja achterin de auto die door Victor bestuurd wordt, allicht een
symbool voor de verhoudingen binnen de beweging. Op internet lees ik dat Victor
een jaar later uit zijn functie werd ontheven. Het zou inderdaad beter passen als de
vrouwen zelf het heft in handen zouden nemen zouden ze ook met hun acties
uitdragen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten