Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 16 december 2015

En de liefde zou de oorlog overwinnen (1996), documentaire van Uta Schützendorf


Dochter van Duitse marineman en knappe Amsterdamse leidt onder het oorlogshuwelijk.

De poëtische titel van de documentaire En de liefde zou de oorlog overwinnen heeft betrekking op het huwelijk tussen een jonge Amsterdamse en een Duitse marineman in de Tweede Wereldoorlog, maar is niet van toepassing op hun dochter, documentairemaakster Uta Schützendorf (zie foto), die in Amsterdam ging wonen en bleef worstelen met haar verleden. Als haar ouders vijftig jaar getrouwd zijn, vindt zij dat het wel eens tijd wordt om dat verleden aan de orde te stellen. Zowel haar ouders als haar broers, die in Duitsland bleven, geven hun meningen weer. Haar vader zegt nogal bot tegen Uta dat ze geen benul heeft van de liefdesgevoelens die haar verwekkers voor elkaar hadden.

Schützendorf gaat misschien daarom wel uitvoerig in op de totstandkoming van dat huwelijk. Aan de hand van oude brieven en foto’s opent ze de dichte monden van haar ouders en broers. In de zomer van 1941 ging haar vader, die op Kattenburg gestationeerd was, met een vriend naar het theater op het Leidseplein. Hij was meteen al gecharmeerd van een jong meisje van zeventien jaar dat ook nog eens een stoel naast hem had. Nogal toevallig was ze bij de voorstelling terecht gekomen, die werd afgebroken door de dronkenschap van de hoofdrolspeler. De marinier en het meisje gingen wat drinken en meteen sloeg de vlam in de pan. De vader van het meisje wilde echter niet dat zijn jonge dochter met een Duitser trouwde en daarom pakte de laatste het anders aan. Als zijn vrouw Duitse werd, konden ze in het huwelijk treden. Aldus geschiedde, al kostte het de toekomstige moeder die in Duitsland in een oorlogsfabriek tewerkgesteld werd, wel het nodige doorzettingsvermogen. Het huwelijk dat in Amsterdam plaats vond was in ieder geval heel mooi. Daarna werd de vader echter overgeplaatst vanwege de dreigende invasie in Normandië. Later kwam hij vast te zitten in Egypte. De moeder ging naar Berlijn, waar ze na de oorlog puin ruimde. Daarna ging ze terug naar Amsterdam, waar inmiddels het kaalscheren van foute vrouwen achter de rug was. De vader was jaloers en wantrouwend na de vereniging en verliet het gezin alweer gauw gedurende drie jaar, iets dat de moeder slecht kon begrijpen. Helaas krijgt Ute de monden daarover niet in beweging.    

Haar jongere broer toont haar een tekening van een onbekende Duitser onder een hoop stenen, hetgeen symbolisch voor zijn leven is waarin hij richting en wortels mist. De grote liefde tussen zijn ouders werkte bij hem averechts. Hij had moeite zich te verbinden. Inmiddels is hij wel gelukkig geworden. Het schuldbewustzijn die aan de Duitsers kleeft werd in zijn geval verzacht door zijn Nederlandse moeder.
De oudere broer, die kunstenaar is geworden, tilt niet zo zwaar aan het verleden. Hij ziet de verhouding tussen zijn ouders vooral als een kwestie van liefde. Als de oorlog anders was afgelopen was er niets aan de hand geweest.
Uta zelf meent dat haar moeder door haar huwelijk aan de verkeerde kant van de streep terechtkwam. Ze lijdt er nog steeds onder dat haar moeder als een moffenhoer bestempeld werd en dat zij dus de dochter daarvan is. Ze praat met haar vader over haar moeite ergens bij te horen en haar draai te kunnen vinden. Haar vader kan dat niet goed begrijpen. Zelf denk ik dat Uta te maken kreeg met tweede generatieproblematiek, waarbij een kind de psychische gevolgen draagt van traumatische gebeurtenissen die de eerdere generatie beleefd zijn. Uta wil duidelijk aandacht voor haar gevoelens. Haar vader vindt, net als haar moeder trouwens, dat ze typisch Nederlandse vragen stelt en wil dat ze zich pantsert, maar daar ziet Uta natuurlijk niets in. Haar moeder begrijpt in ieder geval haar worsteling wel.

Hier meer informatie op de site van Idfa.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten