Rechter niet alleen beoordelaar maar ook onderdeel van de
maatschappij
Voorafgaande aan het programma van Het Filosofisch Kwintet
over de onafhankelijkheid van de rechter werd in beeld gebracht dat de
uitzending al was opgenomen voordat de coupepoging in Turkije had
plaatsgevonden. In de uitzending vertelde raadsheer van de Hoge Raad Ybo
Buruma (zie foto), dat Turkije een zorgenkindje is als het gaat om de scheiding der
machten. Als de uitzending live was uitgezonden zou hij zich nog veel meer zorgen
hebben gemaakt. Met een waarschijnlijk door hemzelf geregisseerde coupe zuivert
Erdogan het rechterlijk apparaat zoals het een ware dictator betaamt.
Clairy Polak begon de uitzending met een verwijzing naar het
komende proces tegen Wilders dat zal worden gehouden met rechters die geen lid
zijn van een politieke partij. Niemand in het panel vond deze gang van zaken
gelukkig. Er wordt daarmee gezegd dat een rechter die lid is van een politieke
partij automatisch partijdig zou zijn. Ze bracht vervolgens enige zaken in die
de onafhankelijkheid van de rechter kunnen aantasten, zoals de bezuinigingen en
de druk van de publieke opinie. Het eerste bracht Ad Verbrugge op het ontstaan
van een manager-achtig klimaat in de rechtspraak, die ook al geldt in de
wetenschap en het onderwijs.
De serie Kijken in de
ziel over rechters van Coen Verbraak werd genoemd als een voorbeeld van het
feit dat rechters tegenwoordig meer als mens over het voetlicht treden, ook om
wat meer uit hun ivoren toren te stappen. Anne Ruth Mackor vond het maar niks
dat Sebastiaan Hermens daarin had gezegd dat hij vroeger ook wel eens een
stickie had gerookt. Volgens haar tast zoiets het gezag van de rechter aan. De
derde gast, rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema vond het wel goed als een
persrechter een uitleg geeft van een uitspraak van een rechter. Buruma kwam
later nog met een voorbeeld over dit thema dat hem ontroerd had: een rechter
die na een milde strafoplegging aan een pedoseksueel in gesprek ging met het
publiek om zijn uitspraak verder te verklaren.
Rijpkema vond het maar niets dat een rechter de eisen van
Urgenda had ingewilligd. Hij deed deze uitspraak in verband met de invloed van
de tijdgeest op het functioneren van de rechter en vond dat een politieke
afweging , die in het parlement thuishoort. Polak die goed op dreef was, brengt
daar tegenin dat eerder werd opgemerkt dat het parlement vaak met de handen
gebonden in aan internationale verdragen zoals in dit geval aan Kyoto. Buruma
wilde niet ingaan op de Urgenda zaak, omdat die nog bij hem langskomt, maar begon
wel over de Tweede Wereldoorlog toen de rechters van de Hoge Raad besloten om
samen te werken met de bezetter. Een rechter is met andere woorden ook
onderdeel van de maatschappij. Hij beoordeelt niet alleen maar maakt ook deel
uit van een politieke strijd. De Urgenda zaak kan ook als een strijd worden
gezien om de aarde te behouden voor de volgende generaties. Er zijn zelfs
geluiden om net als Churchill in de Tweede Wereldoorlog, over te schakelen op
een oorlogsindustrie maar dit maal ten dienste van het klimaat. De rechter
dient binnen de ruimte die de wet hem biedt vooral ook zijn hart te laten
spreken. Rijpkema dacht in dit opzicht veel te formeel. Mackor vond de
argumentatie van Urgenda in ieder geval goed onderbouwd, hetgeen kan zorgen
voor een kwalitatief goed debat in de Hoge Raad.
Hier
mijn verslag van de serie Kijken in de
ziel over rechters.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten