Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 23 januari 2017

Twan Geurts over De nieuwe paus, VPRO Boeken, 22 januari 2017


Nuancering beeld van de enige paus die Nederland voortbracht

Theoloog en journalist Twan Geurts (1950) schreef een publieksbiografie, zoals dat heet, over de enige paus die Nederland heeft voortgebracht, Adrianus van Utrecht (1459-1523). Over de Nederlanderschap valt een en ander af te dingen, zegt Geurts, want hij groeide dan wel op in Utrecht en bezocht de Latijnse school in Zwolle, maar studeerde daarna in Leuven en gedroeg zich als een kosmopoliet in de tijd van Karel de Grote. Ook de Duitsers claimen deze paus, net als de uitvinder van de boekdrukkunst. De titel zal evenwel het Nederlandse publiek aanspreken.

Jeroen van Kan merkt op dat Adrianus net te laat kwam om zich als humanist te onderscheiden.
Geurts antwoordt dat hij in het staartje van de middeleeuwse kerkopvatting leefde, maar wel een vernieuwer was. Hij leefde net iets eerder dan de Rotterdammer Desiderius Erasmus, die de Griekse klassieke schrijvers las. Dat Adrianus die niet kende maakt een groot verschil.

Van Kan noemt Adrianus een diep religieuze man en vraagt zich af of hij zijn botte karakter aan zichzelf of aan zijn tijd te danken heeft.
Geurts denkt dat het ook wel een karakterkwestie is. Adrianus werd gevormd door de Moderne Devotie, een hervormingsbeweging van geestelijken en leken onder leiding van Geert Grote die vooral eenvoud nastreefde, samenleefde in de steden en goede werken verrichtte. Zijn ernstige levenshouding is hierop terug te voeren. De Moderne Devotie was een voorloper van volgende hervormingsbewegingen en een inspiratiebron, zowel voor Adrianus als voor Erasmus. Ook Luther, een derde hervormer, zat op een school van de Moderne Devotie.

Van Kan gaat door op de tragiek om net te laat te komen in de geschiedenis om invloed te hebben op de loop ervan.
Geurts zegt dat hij in politieke zin te laat, maar voor Rome te vroeg kwam. Hij kreeg het niet voor elkaar om Frankrijk en Duitsland te verenigen in de strijd tegen de Ottomaanse sultan die voor de poorten van Wenen stond en kon het wereldse beleid van zijn voorganger Leo X niet ombuigen. In zijn rede in 1522 waarin hij zijn benoeming aanvaardde joeg hij zijn omgeving tegen zich in het harnas. De spanning om tegenstellingen te verzoenen kostte hem volgens Geurts de kop. Hij gedroeg zich als een bekrompen Nederlandse dorpspastoor en ging ten onder aan stress. Toch was Adrianus een vakkundig diplomaat voordat hij naar Rome vertrok. Daar sloeg hij om zich heen in een poging de Augiasstal te zuiveren en sloot hij zich op samen met andere Nederlanders.

Van Kan wil het hebben over het karikaturale beeld dat van Adrianus bestaat.
Geurts antwoordt dat men denkt dat hij weinig van zijn baan bakte en vervolgens vergiftigd werd. Hij wilde dat benauwde beeld nuanceren, want het was een hondsmoeilijke klus voor de man en hij kreeg ook weinig tijd van de Medici uit Florence die het stokje van hem overnamen en de oude situatie herstelden.

Van Kan vraagt wat Geurts tijdens zijn studie over Adrianus verrast heeft.
Het verbaasde Geurts dat Adrianus zo’n gedreven man was, besluitvaardig om de kerk te veranderen. Hij plantte een zaadje voor het latere concilie van Trenteu H GG . Pas postuum ontving hij daarvoor erkenning.

Hier de auteurspagina van Twan Geurts op de site van de uitgeverij.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten