Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 19 juli 2017

Filmrecensie: Stalker (1979), Andrei Tarkovski


Papillon met een diepere betekenis

De film Stalker voert ons weg uit onze bekende wereld. We gaan met hoofdpersoon Stalker als gids en twee deelnemers op weg naar de Zone die allerlei betekenissen kan hebben, niet in de laatste plaats die van het paradijs, waar de mens vrede kan vinden. Op het eind is Stalker evenwel teleurgesteld dat de personen, die hij begeleidde, geen oog hadden voor de bijzondere plek waar ze enige tijd in vertoefden.

Stalker opent met een fragment uit een interview met een professor, die ingaat op de vraag wat de Zone precies is. Is daar ooit een meteoriet ingeslagen of is daar een buitenaards volk neergestreken? De Zone is een mysterie en Stalker is zich daar zeer van bewust. Hij kan er niet van af zien om er als gids weer heen te gaan. In het begin van de film, die, net als in De Spiegel (1975) weer prachtig langzame beelden oplevert, weerstaat hij de druk van zijn vrouw om toch een gewoner baantje te nemen. Hij gaat naar het café dat we al in de opening zagen om daar de Professor te ontmoeten die graag eens een kijkje in de Zone neemt. In dat café is ook de Schrijver die geen koffie drinkt maar een fles alcohol aan zijn mond zet en ook graag mee wil. De tegenstelling tussen de verstandelijke natuurkundige en de raaskallende schrijver is daarmee gegeven.   

De hoofdmoot van de film bestaat uit de tocht die de drie mannen maken. Tarkovsky neemt de tijd om hun gezichten lang in beeld te brengen, waarmee hij de kijker het verhaal in zuigt. Dat is spannend als een goed jongensboek of een film als Papillon (1973). Eerst moeten ze de bewaking zien te trotseren, die wordt uitgeoefend door agenten met witte helmen en motoren met zijspan, zo’n beetje als de Mobiele Eenheid ten tijde van de Maagdenhuis bezetting. Met een terreinwagen volgen ze een trein die door de hekken mag en met een trolley komen ze dieper in het gebied dat doet denken aan de zone rond Tjernobyl. Daar heerst een vrede die ongekend is. We zien zelfs prachtig groen gras na beelden zonder enige kleur die de grauwheid van het dagelijks bestaan tonen.

De mannen voeren tijdens pauzes vertrouwelijke gesprekken met elkaar, waarbij de verschillen tussen de Professor en de Schrijver duidelijk naar voren komen. De laatste wil in zijn eentje op het huis af dat in de verte opdoemt, maar Stalker waarschuwt dat hij dit niet lichtvaardig kan doen. Hij weet dat de omstandigheden plotseling kunnen veranderen en dat men zelfs niet meer op dezelfde manier terug kan als men gekomen is. Uit nijd giet Stalker de fles van de Schrijver leeg.

In het tweede deel dringen de mannen door in het huis, waarbij de Schrijver vaak het initiatief neemt en de andere twee volgen. Stalker raadt het de Professor af om zijn knapzak nog te gaan halen die hij tijdens de laatste pauze vergeten is maar de Professor gaat toch terug. Als Stalker en de Schrijver na een moeizame tocht weer buiten komen zit de Professor tot verbazing van Stalker aan de koffie, waarna de tocht weer verder gaat en de mannen nog van alles beleven en met elkaar delen, tot ze tenslotte weer in het café uitkomen. De vrouw van Stalker vindt hem daar en met de gehandicapte dochter Monkey op zijn rug gaat Stalker weer op huis aan, het verdriet verbijtend dat hij zijn deelnemers niet heeft kunnen overtuigen van het bijzondere van de Zone. Monkey leest aan tafel in de bijbel en brengt met haar ogen glazen die op tafel staan in beweging. Ze aardt duidelijk naar haar vader.

De beelden zijn fascinerend, zoals van de voorwerpen die in het huis dicht onder de waterspiegel liggen. Net als in De spiegel horen we weer lange en mooie verzen die door de vader van Tarkovsky zijn geschreven.

Hier de trailer in het Russisch, hier een aantal vragen en antwoorden over de film op IMDb, hier mijn bespreking van De spiegel.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten