Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 16 juli 2017

Het Filosofisch Kwintet over democratie en markt, 16 juli 2017


Gasten slaan de plank mis met hun geloof in de markteconomie

De vraag die in deze aflevering van de serie van Het Filosofisch Kwintet gesteld wordt gaat erover of de markt de democratie ondermijnt. Deze vraag is urgent en een gesprek hierover is daarom van groot belang. De gasten zijn vandaag historicus Philipp Blom, die ook de komende twee afleveringen van de partij zal zijn, econome Fieke van der Lecq, historisch econoom Bas van Bavel (zie foto) en Kim Putters, directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau. Het is meteen al de vraag of dit gezelschap een antwoord kan geven op het gestelde probleem. Helaas moet die ontkennend beantwoord worden. Zeker als men de markt nogal neutraal beschouwd als een plaats waar goederen verhandeld worden op grond van vraag en aanbod. Dat is een misconceptie van de manier waarop de markt tegenwoordig werkt. Enorme machten zijn voortdurend bezig om de belangen van de industrie zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen, zodat er voor de burger geen roem te behalen is. De keuze die Blom de anderen voorhoudt, namelijk of wij er zijn voor de economie of omgekeerd is allang beslist in het voordeel van het economisch denken. De mens is weinig anders dan kanonnenvlees. Wat node wordt gemist in de inbreng van een filosoof die verder kijkt dan het actuele plaatje. Wat dat betreft hoor ik de opmerkingen van Ad Verbrugge over de oikos, waarin ecologie en economie samenkomen, nog duidelijk in mijn oren, al toont voorzitter Clairy Polak zich een goede secondant door de uitspraak van Van der Lecq dat er in Griekenland toch steeds maar geld uit de muur kwam te pareren met het feit dat dit niet meer was dan zestig euro per dag.

Deze opmerking had nog te maken met het voorbeeld waar Polak in Het muziekgebouw aan het IJ - met een fraai uitzicht op het water - mee begon, namelijk de wankele positie van Griekenland in de EU enkele jaren geleden, toen technocraten de volkswil aan hun laars lapten. Geen van de gasten schetst een breder beeld van democratie dan de parlementaire, terwijl er op dat moment initiatieven waren om het leven zelf op een andere manier te organiseren, zoals bijvoorbeeld te zien was in de Tegenlicht uitzending Het antwoord op de crisis komt uit Griekenland (2013) over het leven in Thessaloniki onder regie van Jos de Putter. Putters brengt nog wel in dat de financiële instellingen een gevaarlijk spel spelen. Mensen voelen zich alleen staan als ze niet gehoord worden en van alles over hun hoofd wordt beslist, zoals in de documentaire van Ingeborg Jansen Een Griekse winter (2016) te zien was, die trouwens ook in Thessaloniki werd opgenomen. Dit soort gedachten komt in het gesprek nog een keer terug als het gaat over het versterken van het maatschappelijk middenveld dat in de jaren negentig werd afgebroken door de privatisering van de openbare diensten. Feit is dat de technocratisering van de wereld de mensen een rad voor ogen heeft gedraaid en dat het nodig is dat de politiek weer de regie neemt. De vraag van Polak of dit überhaupt nog mogelijk is, is een hypothetische. Het is pompen of verzuipen, de macht terugveroveren of ons laten knechten tot slippendragers van de economische grootmachten.

Van Bavel bepleit dat het idee van de coöperatie nieuw leven wordt ingeblazen, waarbij het natuurlijk een ondergeschikt probleem is wie daar wel en niet bij zou horen. In dit verband miste ik een verwijzing naar het Rijnlandse economisch model, in oktober 2012 op heldere wijze gepropagandeerd door organisatie activist Jaap Peters in de programmaserie Mag het ergens over gaan? van Ziggy Klazes. Uiteindelijk gaat het, zoals Putters voorstelde, om zeggenschap over basale voorzieningen zoals wonen en gezondheid. De natiestaat schiet in deze periode van verdere globalisering tekort om de problemen waar we mee te maken op te lossen. De oplossing moet op een lokaal niveau gezocht worden. De overheid dient daar ook de middelen voor aan te reiken. Anderzijds moet er ook een paraplu waaronder al die lokale activiteiten en initiatieven gecoördineerd worden. Het is vreemd dat Putters daar zoveel afstand van neemt. De wijze waarop de EU door de problemen kronkelt hoeft geen voorbeeld te zijn voor een wereldregering die heeft afgerekend met een economisch model dat slechts enkelen bevoorrecht en anderen aan zich bindt door een worst voor te houden of juist dreigt met het onthouden ervan.

Hier mijn verslag van Het antwoord op de crisis komt uit Griekenland, hier mijn bespreking van Een Griekse winter, hier mijn verslag van het gesprek van Ziggy Klazes met Jaap Peters.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten