Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 26 augustus 2017

Stalin’s daughter (2015), documentaire van Jobst Knigge


Kremlinprinses ontsnapt niet aan haar lot

Svetlana Alliloejeva (1926 – 2011) had een bewogen leven als dochter van Jozef Stalin. Zij was de oogappel van de man die zijn omgeving terroriseerde maar haar tegelijkertijd de allerliefste brieven schreef. Vandaar dat ze aan het eind van haar leven woedend werd toen een interviewster weer over haar vader begon om na een pauze vervolgens toch zelf weer over hem te beginnen.

Na een korte vooruitblik op haar vlucht uit de Sovjet Unie keert de Duitse documentairemaker Jobst Knibbe terug naar de jaren van haar geboorte, zo’n tien jaar na de Russische Revolutie. Na de dood van Lenin in 1924 kwam het ambtenaartje Stalin, zoon van een schoenmaker uit Georgië, die niet eerder deel uitmaakte van de partijtop, aan de macht. Zijn tweede vrouw, Nadezjda Allioejeva, hielp hem omdat ze in het Kremlin werkte en op de hoogte was van de gang van zaken daar. In 1921 kregen Stalin en zij een jongen, Vasili en vijf jaar later nog een meisje, Svetlana. Daarnaast was er nog Jakov, de oudere broer uit het eerdere huwelijk van Stalin. In de staatsarchieven worden de briefwisseling tussen Stalin en zijn dochter bewaard. Daarin is bijvoorbeeld te lezen dat Stalin, die verder bot en bruut was, om zijn dochter tevreden te stellen, graag met haar naar een Amerikaanse komedie ging. Voor zijn vrouw, die kritiek had op de collectivisatie van de landbouw, was hij minder aardig. Tijdens de herdenking van de Revolutie in 1932 flirtte hij met andere vrouwen, waardoor hij de boosheid van Nadezjda opwekte. Het leidde tot een ruzie en uiteindelijk tot de dood van de moeder van Svetlana. Stalin wilde het doen voorkomen dat ze aan een gescheurde blindedarm was overleden, maar de doctoren wilden dat niet onderschrijven, waarmee ze hun straf aanvaarden.

Na de dood van zijn vrouw werd Stalin alleen maar kwaaier, zegt de zoon van Chroesjtsjov. Hij was nu getrouwd met de macht en liet in een steeds forser tempo zuiveringen uitvoeren, waarbij niemand meer veilig voor hem was. Vassili, de broer van Svetlana was doodsbang voor zijn vader. Martha, de kleindochter van Gorki, werd een klasgenoot en een goede vriendin van Svetlana en vond dat Stalin haar maar vreemde vragen stelde. Svetlana las over de doodsoorzaak van haar moeder in een Engels tijdschrift. Halfbroer Jakov die in de oorlog gevangen was genomen, hing zich op in de elektrische omheining toen zijn vader hem niet wilde ruilen voor een Duitse generaal. De familie van Nadezjda werd opgepakt en Svetlana moest geschiedenis studeren, om te voorkomen dat ze vriendjes kreeg. Nadat zij haar verkering met de twintig jaar oudere joodse filmmaker Kapler bekend had gemaakt, werd die door Stalin gearresteerd en voor tien jaar naar de goelag verbannen. Het huwelijk met een andere jood duurde niet lang maar daar kwam wel zoon Jozef (1945-2008) uit voort. Na de scheiding zocht Stalin een lid van het politbureau voor haar uit met wie ze een dochter kreeg, Jekaterina. 

 Na de dood van Stalin in 1953 had Svetlana oprecht verdriet over de man die door veel Russen Vadertje Staat werd genoemd. Ze droomde echter ook van vrijheid en nam de naam van haar moeder aan. Ze werkte aan haar memoires en werd verliefd op de Indiër Singh die in het ziekenhuis verpleegd werd. Kosygin, minister onder Chroesjtsjov, keurde een huwelijk echter niet goed. Wel mocht ze later van Breznjev de as naar zijn land brengen. Dat was meteen een aanleiding om naar de Amerikaanse ambassade in Delhi te vluchten. In Zwitserland ontmoette ze de Amerikaanse ambassadeur in Rusland en vandaar reisde ze in 1967 naar New York. Haar komst werd in de Koude Oorlog als propaganda gebruikt, zegt de zoon van Chroesjtsjov. Grace, de dochter van de Amerikaanse ambassadeur, die op school had gezeten in Moskou, ving Svetlana op en maakte zich bezorgd over haar vrijheid van bewegen. Ze verdiende goed aan haar memoires, werd verliefd op architect Peters en met hem kreeg ze een dochter die Olga genoemd werd. Omdat de relatie haar verstikte, Svetlana zich paranoia voelde en haar andere kinderen erg miste, ging ze, wellicht ook omdat de KGB daar achter zat, terug naar Moskou. Later werd ze meer vrij gelaten en kon ze vrij reizen tussen de VS en de Sovjet Unie. Ze bleef rusteloos tot ze in armoede in een rusthuis in Wisconsin aan haar eind kwam, niet nadat Grace nog een interview met haar afnam waarin ze niet en wel over haar vader wilde spreken. Dat ze moeilijk van haar label afkwam had ze in haar jeugd al gemerkt. Een kleinzoon van Stalin had al opgemerkt dat men zoals Tsjechov in De meeuw opmerkte, zijn kruis moet dragen en dat Svetlana dat zeker gedaan heeft.  

Hier de trailer, hier meer werk van Jobst Knigge.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten