Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 20 september 2017

Recensie: Halleluja (2017), Annelies Verbeke


Er valt weinig te juichen in dit ondermaatse, maar leuk om erover te lezen is het wel

Hij wilde zich bij iedereen verontschuldigen. En hij wilde iedereen vergeven.’ Dit motto van Akutagawa uit Verhaal van een afgevallen hoofd, bevat een formidabele twist, die ook vaak in de verhalenbundel Halleluja van Annelies Verbeke te vinden is. Willen liefhebben, maar eenzaam zijn is helaas een werkelijkheid in het menselijk bestaan. In het verhaal Start ontmoeten we gedetineerde Brad die vrij komt maar nog lang niet zijn plaats heeft gevonden. Hij stuit op Wouter, de vriend van zijn zus Kyara, niet communiceert en alleen maar met zijn drone bezig is. Ik geef het Brad te doen om zich bij zo iemand ooit op zijn gemak te voelen.

Er heerst vaker spanning door het gebrek aan consensus, zoals in Vluchtplan of in Wilde dieren. In beide verhalen gaat het om relationele problemen en worden zeer smakelijk beschreven. In Vluchtplan haalt binnenhuisarchitect Robert zogenaamd toevallig de knappe journaliste Diana met de auto op als hij zijn dochters Minnie en Olivia naar zijn moeder brengt, zodat hij samen met Diana in Rotterdam kan gaan uitspatten. We horen ook de visie van Diana die Robert en zijn vrouw eerder interviewde en in de ban was van het lijf van Robert die verder een vreemde voor haar blijft. Daarnaast is het wantrouwen van oma die toch maar naar Robert belt dat een van de meisjes ziek is geworden waarop hij belooft dat hij hen meteen de volgende dag hen weer ophaalt. In Wilde dieren gaat het om een muzikaal stel, Erika en Johannes, te vergelijken met Jacqueline du Pré en Daniel Barenboim die na een lange relatie met veel strijd en overspel waarbij zij de klep van de piano op zijn vingers laat vallen, wel twintig jaar later hun droom om naar de Serengeti te gaan in vervulling laten gaan, al loopt dat natuurlijk niet goed af in de wildernis waar leeuwen vrij rondlopen.

De door mij vermoede invloed van de Japanse literatuur die vaak de menselijke vervreemding tot onderwerp heeft - al kon Kafka daar ook wat van- komt duidelijk naar voren in De beer. Daarin is sprake is van een metamorfose van de alter ego van de auteur. Tijdens het lezen vroeg ik me af waarom we niet het woord autrice hebben naast auteur zoals actrice naast acteur Overigens vond ik het verhaal minder sterk van stijl en inhoud en vroeg me af of het eerder werk van Verbeke is, dat precies middenin de vijftien verhalen is ingevoegd. Dramatischer is de vervreemding in Bus 88. Daarin denkt de schrijfster aan dichter Tomas Tranströmer terwijl ze zich in een onbekende echtelijke slaapkamer bevindt waar een dichtbundel ligt van Friedrich Hölderlin ligt. Een mooie beschreven dreinend kind zet haar aan het leven van andere vrouw te leiden. Nadat ze haar naar school heeft gebracht, krijgt ze een telefoontje van de vader, waarop ze besluit de rol van moeder maar op zich te nemen.

Verbeke schrijft in deze verhalen in een net zo vervreemdend proza zoals bijvoorbeeld in de formulering: ‘Het gelach is als een met trommen, toeters en bellen aangeklede figuur die zijn pas vertraagt, tot stilstand komt.’ Dat gelach komt van medewerkers van een bedrijf die op uitnodiging van de baas naar New York gekomen zijn om daar zijn schuilkelder onder zijn huis in ogenschouw te komen nemen.

Verbeke opent sterk met Huilbaby vanuit het perspectief vanuit Levi die net op de wereld is gekomen, nog alwetend is maar weet dat dit gaat veranderen. Ze eindigt met het mooie verhaal Emeritus, dat ze aan haar vader heeft opgedragen. Het is een afscheidsrede van een homoseksuele taalwetenschapper die terugdenkt aan de brief van zijn vriend Rob die een eenzame dood verkoos. De toegift komt uit het hoofd van een oude volksvrouw die geen blad voor mond nam en de liefde in haar leven als beginsel had, waarmee die toch nog over alle eenzaamheid triomfeert, ook al was dat theater. 

Hier mijn verslag van het gesprek dat Jeroen van Kan met Annelies Verbeke had.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten