Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 19 februari 2011

De keizer aller ziektes, Siddhartha Mukherjee, VPRO-boeken 13 februari 2011


Een ontmoeting met kanker.

Het is een onderwerp dat ons allen raakt, waar ieder van veraf of dichtbij in persoonlijke zin mee geconfronteerd wordt, de ziekte die vroeger - en soms nog steeds - niet bij naam werd genoemd maar met één letter aangeduid. Ik herinner me uit 1986 de aangrijpende driedelige documentaire Levensberichten van Cherry Duyns in een afdeling van het VU-ziekenhuis te Amsterdam, waarin een oudere man sceptisch over zijn toestand oordeelde maar daarmee zijn bodemloze wanhoop blootgaf.

De Amerikaanse oncoloog Mukherjee behandelde zes jaar geleden een vrouw bij wie de kanker steeds terugkwam. Hij wilde meer weten over het verleden van de ziekte, die al vierduizend jaar oud is, maar kon niets vinden en begon daarom zelf aan een biografie, zoals hij zijn boek noemt.
De titel heeft hij ontleend aan een uitspraak van een negentiende eeuwse arts Keizer aller ziektes, koning van onze angsten en geeft aan welk een majestueuze ambiance de ziekte omringt. In diezelfde negentiende eeuw kwam men door de microscoop meer over de ziekte te weten. De Duitse arts Rudolph Virchow ontdekte dat kanker te maken had met een teveel aan en een abnormale groei van cellen.

Mukherjee probeerde de persoonlijkheid van kanker te leren kenen. Hij las er duizend boeken over en leerde dat tamoxifen ontdekt werd door een Schotse arts die met een schaapsherder praatte over zijn kudde. Wezenlijk is de diversiteit van kanker. Zijn gezicht verandert met de tijd. Er zijn heel verschillende borstkankers en hersentumoren en dat maakt de ziekte is moeilijk te begrijpen, maar het heeft in ieder geval allemaal te maken met veranderingen in de cel. 

Er zijn vele manieren om een medische geschiedenis te belichten, maar Mukherjee stapte naar de frontlinie, sprak met patiënten en gaf de ziekte daardoor een menselijk gezicht. Er is geen formule voor de dood, zegt hij. Hij vergelijkt het met het voelen van de pols en het aangaan van een gesprek daarover met de patiënt. Hij ontmoette een vrouw die een zombie werd en niets meer voelde en zegt daarover dat de dokter zichzelf moet ‘dezombiseren’ (als dat tenminste de Nederlandse vertaling van dezombinize is). Literatuur helpt daarbij. In  Ziekte als metafoor beziet Susan Sontag ziekte met een antropologische blik. Het is de nachtzijde van het leven. Wij krijgen er allen mee te maken. We hebben wat dat betreft allemaal twee paspoorten. 

‘Zal kanker verdwijnen?’ vraagt Brands.

Mukherjee zegt dat de genen een noodzakelijk deel van onze erfenis zijn. Kanker leeft in ons lichaam en kan niet bestreden worden als polio. Kankercellen zijn eigenlijk betere cellen omdat ze willen groeien. Hun macabere volmaaktheid blijkt uit het feit dat de cellen van een vrouw die al jaren dood is, Henriëtte Lacks, in het laboratorium gewoon doorgroeien.
Maggie Jencks, een landschapsarchitecte die borstkanker kreeg, schreef dat het voelde alsof ze zonder parachute uit een vliegtuig werd gegooid en in een onbekende wereld terecht kwam.

Brands vraagt over de respons op het boek. Die is groot. Mukjerhee was zeer te spreken over een commentaar van een lezer die meende dat de dokter zijn verhaal beschreven had, hetgeen betekent dat het persoonlijke verhaal tegelijk het verhaal van iedereen is.

Mukherjee kan boeiend vertellen en lijkt me een sympathieke arts, die je graag aan je bed zal hebben, als je zelf in dat onbekende nachtlandschap landt.    

aangepast27 september 2011 om 7:47 uur.  

5 opmerkingen:

  1. Lijkt me een interesant boek, ondanks het onderwerp.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Heb het boek niet gelezen, wel heb ik enige artikelen van Siddhartha Mukherjee bekeken, zoals het artikel Do Cellphones Cause Brain Cancer?( New York Times13-4-2011). Het is duidelijk dat deze man de mobiele industrie vertegenwoordigd. Men koopt het boek omdat men wil horen wat men wilt horen.

    De man is geboren in India, als een dergelijk man de gevolgen van straling door microgolven niet serieus neemt, zal hij ook asbest niet serieus nemen. In zijn geboorteland is asbest namelijk legaal. India heeft een groot probleem en dat is asbest.

    Als hij iets wilt doen tegen kanker dan dient ie te beginnen in zijn geboorteland om de autoriteiten aldaar te overtuigen dat asbest een kankerverwekker is!!!

    De man is gewoon in mijn ogen op zoek naar roem en faam, een nieuwe gepositioneerde stroman voor de draadloze industrie.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Als je niets te melden hebt kun je beter je mond houden

      Verwijderen
  3. http://www.youtube.com/watch?v=aqIc0cirf4w

    Siddhartha Mukherjee een wolf in schaaps kleren ?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Als mensen de relativering niet snappen dan is wat ik zeg ook gebakken lucht. Maar goed, de werkelijke oorzaken en verspreiding van kanker wordt juist groter dan kleiner. Het kapitalisme vaart er wel bij. Werkelijke problemen mbt kanker worden weggemoffeld. Van glenn mot ik ook wegmoffelen

    BeantwoordenVerwijderen