Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 18 december 2011

De verkenners, Tegenlicht, 15 november 2010


De crisis als kans.

Deze laatste bespreking van de serie Nederland op de tekentafel gaat over de eerste aflevering van de boeiende vierdelige reeks waarin verder de grensregio’s Zuid-Limburg, Zeeuws- Vlaanderen en Oost-Groningen onder de loep werden genomen. In deze eerste uitzending wordt de bedoeling duidelijk gemaakt. Het gaat over schijnbaar ongelijksoortige begrippen als demografische ontwikkeling, identiteit, landbouw en lokale vernieuwing. In een verrommelde wereld, wordt er achteraan gezegd.

Een jaar geleden, met de verkiezingen achter de rug, ontwaakte Nederland in een gewijzigd politiek landschap. Bas Heijne geeft commentaar op de toestand in Nederland, dat van kleur is verschoten. De VVD heeft het stokje van de PvdA overgenomen, de PVV heeft het CDA op de kast gejaagd. Heijne verklaart het laatste vanuit onzekerheid over ons wezen. Wie zijn we eigenlijk? Identiteit werd na de tweede wereldoorlog met argwaan bekeken. Het was iets oubolligs en iets achterlijks voor de kosmopoliet, die zich per vliegtuig de aarde bereisde op zoek naar nieuwe indrukken. Tegelijk leidt een diep gevoel van onzekerheid tot weerstand tegen nieuwkomers. De geïndividualiseerde cultuur bedreigt de gemeenschapszin. Dat zit in ons allemaal, daar hebben we allemaal deel aan.

De innemende Poolse socioloog Zygmunt Bauman (zie foto) stelt dat onze identiteit vloeibaar is geworden, sterk in beweging. Vroeger hadden we duidelijke wortels, nu werpen we zelf onze ankers uit. We zijn als een schip dat overal naar toe kan varen. Die vrijheid gaat samen met onzekerheid. De lokale cultuur is de vuilnisbak geworden van globale machten en in die lokale cultuur ook de oplossing voor het probleem gevonden moet worden.

Piet van IJzendoorn, een boer uit Zeewolde, heeft dat begrepen. Hij gebruikt in Zonnehoeve zijn graan om brood te bakken voor de omgeving. Mens en natuur moeten weer leidend zijn, zegt hij. Als geld leidend blijft, dan gaat het fout. Het kan niet zo zijn dat twintig procent van de wereldbevolking tachtig procent van de hulpbronnen opsoupeert. De biologische landbouw is niet veel duurder op productieniveau. Hij bepleit regionale landbouw. Mensen moeten een eigen systeem vormen, eigenheid ontwikkelen.

Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol  toont kaarten van Nederland waarop de verstedelijking vanaf 1950 duidelijk te zien is. We zijn bezig het landschap op te eten, zegt ze.  
Het groeiconcept is niet vruchtbaar in krimpende regio’s. Net als slow food moet ook op andere terreinen gas teruggenomen worden.

Hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg stelt dat de industriële gebieden de ommelanden hard nodig hebben voor recreatie en dat die niet mogen worden opgeofferd aan het economisch belang. Daar vormen boerderijwinkels en – plaatselijke markten ook een sterke band tussen producent en consument. Juist in Nederland kent men veelvoudige raakvlakken tussen stad en platteland. Er is een tweestrijd tussen industriële landbouw en de biologische. De economische crisis leidt tot kansen voor bedrijven die meer poten hebben, zoals Zonnehoeve.   

Bauman zegt tenslotte dat de lokale cultuur minder aantrekkingskracht heeft dan internet en dat het moeilijk te zeggen valt wat de uitkomst zal zijn. In ieder geval is duurzaamheid belangrijk in een tijd waarin de hulpbronnen uitgeput raken. Economische vertraging is nodig om niet ten onder te gaan.

Mooie uitzending, mooie serie ook, waarin de crisis als kans wordt gezien. Inhakend op Bauman zou ik willen opmerken dat internet en lokale cultuur niet strijdig aan elkaar hoeven te zijn. Men kan deelgenoot zijn van verschillende gemeenschappen. De onzekerheid in lokale gemeenschappen kan door biologische initiatieven in de landbouw verminderd worden. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Het landschap blijft behouden, de boer staat er middenin.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten