Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 22 augustus 2012

Recensie: Niets is zo (2002), Shunryu Suzuki


De dingen zoals het is

Shunryu Suzuki behoort tot de Soto Zen-traditie, een vorm van Zen die minder nadruk legt op de verlichting, althans niet op een nietsontziende weg daarnaartoe, maar meer op de praktijk in het dagelijks leven. Het primaat van de praktijk boven de leer, zou je kunnen zeggen. Suzuki is een afstammeling van Dogen. Hij vertrok in 1958 uit Japan naar Amerika en bleef daar. Hij stierf in het Zen klooster in San Francisco in 1971.

In 1976 gaf Ankh-Hermes al het kleinood Zen-begin uit. Een handzaam boekje met een wat ongelukkige vertaling van de Amerikaanse titel Zen mind, beginners mind, hoewel het werd goedgemaakt door de ondertitel Eindeloos met Zen beginnen. Hierin wordt in korte stukjes de beoefening, de houding en het begrip van de Zen geest uit de doeken gedaan. Zo gaat het om de manier van zitten, het tellen van de ademhaling en de idee van Zen.

In 2002 verscheen een vertaling van Not Always So, Practising the True Spirit of Zen. Niets is zo met als ondertitel De kern van Zen is daarvan een niet al te juiste vertaling, al maakt Suzuki wel duidelijk dat zijn praktijk niet op een systeem berust en dus nooit hetzelfde is. De Amerikaanse bewerkers van dit boek hebben een selectie en bewerking gemaakt van lezingen die Suzuki in San Francisco hield. Een van de bewerkers vroeg zich af of de zinsnede The things as is een gebrek van zijn Engels was. Het feit dat hij het vaker gebruikt wijst op het tegendeel. De eerste lezingen zijn gehouden vlak na de landing op de maan. Hij zegt dat je van ademhalen meer kunt genieten dan een reis naar de maan. Verderop zegt hij dat leegte niet te begrijpen door een ruimtereis te maken.

Hoewel ik soms niet helemaal kon volgen, zijn de meeste lezingen goed te begrijpen. Het gaat anders dan Zen-begin minder om de techniek maar meer om de geest. Het boekje bestaat uit vijf deeltjes en begint met Shikantaza, waarmee bedoeld wordt dat we zonder verwachtingen in vrede proberen te leven en daarbij onszelf zijn. ‘Het beoefenen daarvan gaat altijd door.’ Wat verderop legt Suzuki het nog eens uit: ‘Bij onze beoefening van shikantaza streven we niets na, want wanneer we ergens naar streven, is er een idee van het ego bij betrokken.’
Het karma begint met kleine dingen. Suzuki vergelijkt het met een auto. Als die niet goed rijdt sporen we het euvel op, anders krijgen we brokken.

In Brieven uit de leegte stelt Suzuki dat de leer van de Boeddha een brief uit de wereld van de leegte is. ‘Leegmaken is niet hetzelfde als ontkennen. (…) Als we dingen leegmaken, ze laten zijn zoals het is, dan werken de dingen. (…) Het zuiveren van onze waarneming en het zien van de dingen zoals het is is hetzelfde als de wereld van de leegte begrijpen en begrijpen waarom Boeddha zo’n omvangrijke leer naliet.’ De leer van de Boeddha heeft overeenkomsten met het bewerken van de bodem, omdat de basis goed moet zijn wil die goede vruchten dragen. Met Zazen maak je je scherm wit. De grote geest is de baas van het apenverstand.

Het beoefenen van Zen maakt losser van het ego. Egoloosheid heeft geen weet van egoloosheid, dus op het moment dat je denkt dat je egoloos bent, ben je dat niet.

Het zitten is een directe ervaring. Als je opgaat in de activiteit, stijg je uit boven de vraag of het geslaagd is wat je doet of niet. Door jezelf te vergelijken met anderen of het zitten te vergelijken met een vorige keer verlies je de absolute waarde ervan. Je doet geen Zazen om jezelf te verbeteren. Als je geen standaard hanteert kun je ook nooit op de verkeerde weg zijn. Het is een oefenen zonder doel. ‘We beoefenen Zazen niet om een speciale verlichting te bereiken. We doen het om onszelf te zijn en om ons te bevrijden van onze nutteloze inspanningen en neigingen.’  

Zazen is als een goedwerkende, reukloze olielamp. Allerlei factoren dragen daaraan bij en werken samen. Teveel van het een of ander is niet goed. Hij veroorzaakt met zijn gepraat soms zelf al een walm, zegt Suzuki. Daarnaast moeten we vooral niet de perfectie zoeken. ‘…bestaande dingen zijn onvolmaakt. Zo bestaat alles in deze wereld. Niets van wat we horen of zien is volmaakt. Maar precies daar in de onvolmaaktheid is de volmaakte werkelijkheid. Dat is waar in intellectueel opzicht en ook in de wereld van de oefenpraktijk.’   
Een Zen-leerling vraagt niet gauw om hulp. Hij neemt de dingen zoals het is en geeft er geen reactie op. Op die manier leert hij het dualistische begrip los te laten en de eenheid te begrijpen. In plaats van te zeuren over een gebrek kan men ook genieten van een beperking die nu eenmaal gegeven is.

Degene die zegt dat hij het niet weet maakt een grotere kans op verlichting dan iemand die het allemaal weet. Als gehechtheid het stadium van onthechtheid bereikt is pas echt sprake van gehechtheid. Gelukkig kunnen we dit gegoochel met woorden door de praktijk van het zitten te boven komen.















Geen opmerkingen:

Een reactie posten