Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 16 oktober 2012

Recensie: Post mortem (2012), Peter Terrin


Moeilijk te doorgronden roman over de precoccupaties van een minderwaardig schrijver.

Peter Terrin schreef al een aantal bijzondere romans. In 2009 kwam De bewaker uit, een nogal doods verhaal over twee bewakers van een appartementencomplex. Het was nogal een monomane bedoening en weinig tot de verbeelding sprekend. Ik hoopte dat Terrin zou vervolgen met een roman die minder afstandelijk was. In Post mortem zit heel wat meer leven, al is de dood ook niet ver weg. De bewaker komt zelfs weer ter sprake. Hoofdpersoon Emiel Steegman, die zelf De moordenaar op zijn naam heeft staan, heeft een alter ego die de roman T heeft geschreven. Terrin knipoogt naar de lezer: ‘Een grapje was wel toegestaan, één knipoog. Wat peper en zout. Schrijvers moesten toch ook entertainen?’ De roman bestaat uit allerlei lagen en tijdsperioden, waaronder als een soort Droste-effect de roman T. De lezer moet soms raden vanuit welk perspectief geschreven wordt.

Post mortem, zo zal duidelijk zijn, speelt met de werkelijkheid. Het is moeilijk niet een en ander voor de lezer te verklappen, maar uit ervaring weet ik dat het verhaal toch pas tijdens het lezen gaat leven. Steegman voelt zich minderwaardig, vreest zijn biografie al en neemt daar maatregelen tegen.

In het begin van het verhaal komt Steegman uit de douche en kan vanwege zijn prikkende ogen de handdoek niet vinden. Hij is een schrijver met een buitenshuiswerkende vrouw en een dochtertje Renée van nog geen vier jaar oud. Hij is gek op het meisje. Hij brengt haar naar school, haalt haar weer op en brengt de tijd met haar door.

Die avond moet hij eigenlijk naar een schrijversdiner maar hij laat weten dat hij een nogal moeilijke tijd in de familie doormaakt. Hij vergelijkt zich met de Estse schrijver Otto Richter die ook aan het diner deelneemt. Zijn identificatie met anderen baant de weg om een roman over een alter ego te beginnen. 

Hij hoort van zijn overbuurman Lodewijk dat eerder in hun huis een bakkersgezin woonde waarvan het dochtertje Vicky overleed. Dat zet hem aan tot het bedenken van een ziekte voor zijn eigen dochtertje. Als hij haar ophaalt van een kinderpartijtje blijkt Renée in slaap gevallen. Zijn vrouw belt onmiddellijk het ziekenhuis. Het blijkt een ernstig geval. 

Door dit toegankelijke basisverhaal zijn jeugdherinneringen van de dertienjarige Emiel geweven. Vervolgens horen we, in typeletters, over de ziekenhuiservaringen van de ouders van Renée in de picu, de pediatric intensive care unit. Die doen denken aan de roman Het lot valt altijd op Jona van Mark Boog. Steegman en zijn vrouw zijn een soort reisgidsen voor de familie. Steegman hanteert de camera om de vorderingen van de verlamde Renée vast te leggen. Mooi is de wijze waarop hij zich met zijn revaliderende dochtertje in hun huis verschanst:
‘Niettemin voelt hij zich zelf nergens beter dan hier, tegen het leven, tegen het lot, zich klein makend in plaats van zich groot houdend, weer een kind naast zijn kind. In een harnas van verse lakens, onzichtbaar onder het muggennet.’

Ten slotte komt de biograaf van Steegman op de proppen die zich zoveel jaar na dato afvraagt wat er waar is van alle filmmateriaal dat hij heeft toegestuurd gekregen.
De biograaf kijkt naar de inmiddels veertienjarige dochter die een bloem loslaat boven het graf van haar vader en de arm weer naast haar lichaam brengt. ‘De imitatie zo volmaakt, dat ze niet meer te onderscheiden is.’
Vooral de fragmenten van T zijn abstracter en veel moeilijker te volgen dan de andere delen. Het knappe is dat Terrin toch uit deze ingewikkelde puzzel met heel verschillende stukjes komt. Dat is een hele prestatie.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten