Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 21 december 2012

Het ritme van Elly de Waard (2012), documentaire van Deborah Wolf en Jeroen Wolf


Dichteres met verdiepende inhoud en vereenvoudigende stij

De mannelijke ogende Elly de Waard beweegt zich in haar rustieke villa Vogelwater in Bergen met huishoudster als een barones, maar wel een bijzondere. Ze opent de dag met de beurskoersen, bekijkt filmpjes op YouTube, verzorgt de nalatenschap van haar overleden partner Chris van Geel, leest een gedicht over een ontmoeting met een boeiende vrouw met wie ze naar bed had gewild, die echter op niets afliep en zaagt tussendoor een boom om of maait het gras met een zeis. Fysiek werk als tegenwicht tegen de geestelijke arbeid.

Na het gymnasium in Alkmaar wilde De Waard dichteres worden. Ze zag een advertentie in boekhandel De Haan waarin dichter Chris van Geel assistentie vroeg om zijn gedichten uit te typen. Tot ontzetting van haar moeder werd ze verliefd op de oudere man uit Groet, die teleurgesteld was in het leven. Samen sneeuwden ze in. Voor De Waard betekende het een nieuwe weg, die leidde tot haar eigen dichterschap. Ze had een dichter gekozen en kreeg de man erbij cadeau, zo heeft ze het vaak genoemd.

Van popjournaliste voor Vrij Nederland en de Volkskrant ontpopte De Waard zich als dichteres, die gebeurtenissen uitslijpt in taal, zoals ze het zelf uitdrukt. In het lege Olympisch stadion werd haar gedicht Kampioensschap op film vastgelegd. Daarin vergelijkt ze de fysieke verwantschap tussen twee voetballers tijdens een gevecht om de bal met een vrijend paar. Door beelden uit heel verschillende gebieden te koppelen, slaat er een vonk over, zegt ze. Ze komt daardoor zelf tot een beter begrip. Volgens Daan Cartens, conservator van het Letterkundig Museum, was de publicatie van haar eerste gedicht in de Revisor een gebeurtenis. Als popcriticus schreef ze al opvallend scherpe recensies, dus een carrière als dichteres kwam niet uit de lucht vallen.   

De Waard toont een persoonlijk gesigneerd album van Dusty Springfield (zie foto) en vertelt dat de zangeres op haar viel, net als Janis Joplin trouwens. Ze bewondert de stem van Dusty. Op haar crematie of begrafenis wil ze het nummer Going back laten horen. Ze zoekt recensies in haar archief. De sound van The Police betitelde ze als muziek over de desillusie. Ze zocht een diepere laag en legde daarmee de basis voor de erkenning van de popmuziek. Ze hield van de live-concerten. Ze had echt het gevoel dat de popcultuur bij haar generatie hoorde. Haar gehoorbeschadiging nam ze voor lief, maar ze is blij dat ze het ruisen van bomen en de zee nog wel hoort, want dat stelt haar gerust.  

Haar huishoudster bepaalt het ritme van De Waard, die ontbijt op bed en dan mijmert. De huishoudster heeft geprobeerd samen op bed te ontbijten, maar De Waard deed dat toch liever in haar eentje. De vrouw gaat mee naar een optreden in Lommel, waar De Waard voordraagt. Ze zegt dat De Waard twee heel verschillende kanten heeft: vriendelijk en onvriendelijk, tolerant en sterk oordelend, subtiel en grof.

Het is moeilijk de actualiteit onder woorden te brengen, zegt De Waard. Die vraagt om afstand. Ze was lang bezig met De ballade van de vermoorde politicus over Pim Fortuyn. Ze had het idee dat ze niet verder kon als ze dat niet voltooide. Ze was er zelf tevreden over, maar intimi waren zo kritisch dat ze gebrouilleerd met hen raakte. Als een vrouw met iets nieuws komt, wordt dat vreemd gevonden, zegt ze. Ze noemt als voorbeeld een opmerking in Hollands Dagboek over een vriendin die ze liet winnen met kaarten omdat ze dan beter zou zijn in bed. Volkskrant-colllega’s vonden dat idioot. Hetzelfde geldt voor haar gedichten die niet besproken worden. Op het Dichteressenfestival in 1983 liet ze voor het eerst haar feministische kant zien. De Anna Bijns-stichting in 1985 kwam eruit voort, die een tweejaarlijkse prijs uitreikt aan een Nederlandstalige schrijfster. Zelf vindt ze dat haar werk zich verdiept en dat haar stijl eenvoudiger wordt. Ze is voldaan, maar nog niet uitgewerkt.   

Fraai is de hoge vrouwenstem als van Kate Bush die af en toe in de documentaire klinkt.

Hier de promo.

3 opmerkingen:

  1. Als het niet Kate Bush is, wie is het dan wel, ben al de hele middag op zoek. Hopelijk kunt u mij helpen.

    Groet

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het nummer Double Fiesta is van Meredith Jane Monk en wordt gezongen door Tomoko Mukaiyama, net zo fraai als Kate.

    BeantwoordenVerwijderen