Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 1 december 2012

Recensie: De nieuwkomers II (2012), Lozje Kovacic


De oorlog door de ogen van een Duits-Sloveense jongen

Kovacic (1928-2004) schreef deze autobiografische roman tussen september 1982 en december 1983. Pas tijdens het lezen ontdekte ik dat ik deel II in handen had en niet veel later dat er ook nog een derde deel bestaat. Toch had ik tijdens het lezen niet het gevoel dat ik wat miste, al vroeg ik me wel af hoe het zat met Basel waar hoofdpersoon Bubi eerder met zijn ouders en zijn zussen Clairi en Gisela woonde.De veertien jarige Bubi is een zorgzame jongen. Hij rijdt Gisela die vanwege een infectie in haar been kreupel is in een kar rond. Zijn Sloveense vader is bontwerker en werkt aan huis, zijn moeder komt uit Duitsland.

In het begin van de roman zucht Ljubljana onder de Tweede Wereldoorlog. De Italianen bezetten de stad en de vrouwen. Bubi kijkt met twee vriendjes vanaf een dak toe hij een Slovenische vrouw op een fiets haar benen spreidt voor een Italiaanse soldaat die zijn broek als een mandje op zijn enkels heeft hangen. In de bioscoop waar ze hun speurtocht naar visuele seks voortzetten, glijden de jongens uit over het sperma.

De erotiek neemt in het begin van het boek een belangrijke plaats in. Bubi wordt door in de netten gestrikt van Tatjana. Hij vindt het eerst heel spannend om haar als eerste van zijn vriendjes te mogen neuken, maar al gauw gaat het meisje hem vervelen.

Het gezin denkt erover naar Duitsland te verhuizen. Daartoe dienen ze zich aan een onderzoek onderwerpen, waarbij vastgesteld wordt of ze staatsburgers kunnen worden. De onderzoeken worden indringend beschreven. Uiteindelijk slagen ze. Ze krijgen koek, maar daarna ziet moeder van Bubi die uit de omgeving van Saarbrücken afkomstig is, het niet meer zitten.
Na de verhuizing naar een goedkoper pand raakt Bubi in de ban van de 18- of 19-jarige Fani.Ze lijkt onbereikbaar voor hem tot ze hem een keer omhelst na een ruzie tussen haar ouders. De jongen staat in vuur en vlam.

De stad komt om van honger en ellende. Ljubljana wordt van vier kanten omsingeld, door Duitsers, Russen, Italianen en Anglo Amerikanen die wij geallieerden zouden noemen. De Duitsers trekken aan het langste eind. In de stad heerst een sfeer van wantrouwen. Verraders kunnen overal opduiken. Iedereen kan een spion zijn. Bubi krijgt clandestien eten voor zijn familie in het kindertehuis waarin Gisela is opgenomen. Later wordt hij gevraagd om wandtekeningen voor het tehuis te maken, waarmee hij wat bijverdient, want veel bontjassen worden er niet meer besteld. Na een tekenwedstrijd merkt Bubi dat anderen meer talent ebben en begint hij verhalen te schrijven. Zus Clairi krijgt verkering met een Duitse soldaat. In de tussentijd gaat Bubi ook nog altijd naar school. Tot zover de beknopte inhoud.

Van meer belang is de manier waarop Kovicic deze inhoud vertelt. Hij kruipt in de huid van de half Duitse jongen en maakt zijn gevoelens duidelijk voor de lezer: van de onzekerheid over het andere geslacht tot zijn verantwoordelijkheid voor zijn familie, van zijn bestaan in een moeilijke tijd. Bubi kent veel persoonlijk leed, zoals een operatie die hij moet ondergaan of de dood van zijn vader.

Na diens dood gaat Bubi schrijven. Hij heeft de intense behoefte alles wat hij heeft beleefd op papier te zetten. Met juf Komar van school bespreekt hij zijn verhalen. Hij weet niet goed of hij in zijn eigen taal, het Duits of in het Sloveens moet schrijven en gaat daarom maar veel Sloveense literatuur lezen. In een congregratie onder leiding van een catecheet ontmoet hij een sophisticated jonge dichter die hem uitnodigt voor een literair genootschap. Helaas wordt dat aan het eind van de oorlog ontbonden. Het hoofd van de redactie vlucht naar Argentinië.

Mooi zijn de observaties, zoals over de waarde van de roman als een objectieve levende werkelijkheid of het feit dat mensen die veel meegemaakt hebben in hun leven over het algemeen milder zijn voor hun medemensen dan anderen. ‘Wie nooit iets ergs heeft meegemaakt… gevangenis, tegenspoed…zal het leven een zwijnenbende vinden en aan alles en iedereen een hekel hebben. Maar wie genoeg erge dingen heeft meegemaakt, kent geen haatgevoelens. Die durft iemand anders en zichzelf enige vrijheid te gunnen…’

Opvallend zijn de drie puntjes, die de zinnen aaneen schakelen. In het begin wordt er nog wel eens echte punt gezet, maar daarna sporadisch. De drie puntjes geven een dynamiek aan het verhaal dat verder ook niet in hoofdstukken is opgedeeld. Kovacic weet ruim driehonderd bladzijden lang de spanning te handhaven. De belevenissen van Bubi en het gezin van de bontwerker getuigen van een grote gevoel, zijn levendig en zeer pakkend. De roman is anekdotisch van begin tot eind en smeekt er bijna om verfilmd te worden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten