Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 20 december 2012

Recensie: Kind van een vreemde (2011), Alan Hollinghurst


Een sluier opgelicht over broeierige relaties in het begin van de twintigste eeuw

Deze vijfde roman van Alan Hollinghurst is een lijvig werk in vijf delen over de hogere klassen in Engeland, waarin we steeds in een andere tijdsperiode belanden. We beginnen voor de Eerste Wereldoorlog in de landhuizen met bedienden. In de loop van de tijd wordt langzaamaan duidelijk wat zich precies heeft afgespeeld in de beginjaren.

Kern van de roman is de relatie tussen twee families, die tussen Sawle en Valance, die respectievelijk in Two Acres en Corley Court wonen. Deze families worden aan elkaar gekoppeld vanaf het moment dat George Sawle op zijn college de jonge dichter Cecil  Valance ontmoet en mee naar Two Acres brengt. Meteen is alles daar in rep en roer. In de familie Sawle denkt iedereen dat Cecil  iets met hem of haar heeft. Dat geldt voor zus Daphne en haar moeder, de weduwe Freda. Zelfs de dienstjongen is in de ban van Celice. Alleen broer Hubert blijft er buiten. Die heeft al wat met een oudere heer.

In het tweede deel kijken we terug op de dood van Cecil op 25-jarige leeftijd, gesneuveld in de Eerste Wereldoorlog. In Corley Court komt men samen ter nagedachtenis aan de dichter. Daphne is inmiddels in het huwelijk getreden met Dudley, de starre broer van Cecil, maar erg goed kunnen ze het niet met elkaar vinden. Inmiddels heeft Daphe een oogje op een kunstenaar en Dudley doet het met de nanny van hun kinderen.

Hollinghurst verstaat de kunst van het uitleggen in de zin van het uiteenzetten, het uiteenrafelen van gevoelens. Van steeds grotere afstand en door steeds andere ogen zien we in de volgende delen de vroegere relaties veranderen, verkleuren. Door die van biograaf Paul in deel vier bijvoorbeeld, die op een bank werkt en een seksuele verhouding krijgt met muziekleraar Peter die op het inmiddels tot een school omgebouwde Corley werkt. Het fascinerende is dat Hollinghurst al die verschillende, broeierige (homo)seksuele gevoelens beschrijft die tussen de familieleden leven. Daardoor is het een roman die met langzame teugen ingenomen moet worden.

Soms lijkt het erop of verhaal bedacht om de functie van de herinnering te exploreren. Daphe, die zelf een autobiografie geschreven heeft, zegt daarover:
‘Het was een feit dat alle interessante en doorslaggevende zaken in haar leven als volwassene waren gebeurd terwijl ze min of meer dronken was: van wat er na 18.45 uur was gebeurd, stond haar weinig meer bij, en de wazigheid van de avonden van de afgelopen zestig jaar en langer geleden, had ook de dag bereikt.’

Paul neemt de taak op zich om de oude familieleden op te zoeken, nadat hij ontslagen is als bankbediende en wordt geconfronteerd met de valkuilen van een biograaf.
‘De zichzelf in de weg zittende weerstand was een vaak voorkomend probleem, waar alle biografen van recente thema’s mee te maken kregen en waar ze zelf een oplossing voor moesten zien te vinden. Mensen wilden niet iets loslaten en vervolgens verweten diezelfde mensen je dat je het niet wist – behalve natuurlijk als je George Sawle was, die anders dan gebruikelijk zijn geheimen nogal ontremd had prijsgegeven.’

Of zoals hier over de gevolgen van een biografie:
‘Hij moest voorzichtig te werk gaan maar begreep duidelijker dan ooit dat de schrijver van een biografie niet alleen over het verleden moest schrijven en dat de geheimen waar hij mee bezig was de komende jaren gevolgen hadden voor het leven van anderen.’

Of de moedeloosheid van de biograaf:
‘Het was ontstellend wat ze zich niet meer konden herinneren, en met zijn belangrijkste getuigen, allemaal in de tachtig, zweefde hem een beeld voor ogen dat ze vastzaten in een sleur, of in een tredmolen, en hardnekkig als kuddedieren achter dezelfde door de tijd gladgestreken herinneringen aan renden.’

De stijl, zoals blijkt uit het laatste citaat, is superieur: vormelijk en klassiek, waarbij men zich in een theaterzaal waant waar het familiedrama zich aan de kijker volttrekt. Kind van een vreemde is monumentaal portret van een Victoriaanse generatie en een reflectie daarop waarmee de feestdagen vanzelf vervliegen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten