Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 19 februari 2013

Laura Starink over Duitse wortels, VPRO-Boeken, 17 februari 2013


Over een moeder die niet kon praten over haar verleden

Slaviste en journaliste Laura Starink schreef een boek over de familie van haar moeders kant die uit Silezië kwam. In de Tweede Wereldoorlog hoorde dat bij Duitsland maar later werd het Pools grondgebied.

De omslag van het boek toont niet Laura met haar moeder, maar twee zussen van Laura, Lotte en de kleine Hanne. Zij bleven na de oorlog in Polen. In 1950 kwamen naar het Westen. Lotte zat ook nog in Auschwitz, al was dat wel na de oorlog toen het een interneringskamp werd voor arbeiders die de fabriek van IG Farben voor de Russen moesten demonteren. Ze sliep in een barak dichtbij de verbrandingsovens. 

Laura werd in haar jeugd in Nederland geconfronteerd met de negatieve houding ten opzichte van de Duitsers. Ze vroeg haar moeder erover maar die kon er niet over praten. Het verleden was te gruwelijk. In 1994 ging Laura met haar terug naar Silezië. Het was, anders dan ze had verwacht, een vieze mijnstreek. Haar moeder vond haar vragen vervelend, zoals over Auschwitz dat maar zestig kilometer verderop aan het spoor lag. De treinen reden door haar woonplaats.

Hitler was voor haar moeder een realiteit. Ze stelde zich daar geen vragen over. Ze was wel bang voor oorlog want haar vader had in de Eerste Wereldoorlog in Ieper gevochten. In 1944 ging ze vanwege tuberculose naar Davos. Dat was een Nazi bolwerk, zo ontdekte Laura in het archief. De Zwitsers verdienden er goed aan en deden een oogje dicht. Laura’s moeder ontmoette een Nederlandse man en ging met hem mee.

Nadat Laura’s moeder in 2008 overleed, interviewde Laura haar broer en zussen, die verspreid in Duitsland en Oostenrijk woonden. Allen hadden verschillende oorlogservaringen en praatten er openlijk over. De oudere zussen, zoals Lotte, pasten na de dood van hun ouders op de jongere kinderen zoals Hanne. Inge was een buitenbeentje die in Salzburg woonde. Er was nog een oud koffertje met brieven van Lotte aan Laura’s moeder in Zwitserland, waaruit blijkt hoe moeilijk het was om zich als Duitsers staande te houden in Polen.

Wim Brands zegt dat ook de verhouding tot de Russen verschillend was.
Laura beaamt dat voor haar familie de Russen geen bevrijders maar bezetters waren. De oorlog was aan hun streek min of meer voorbij gegaan en met de komst van de Russen begon daar de oorlog. Veel vrouwen werden verkracht. Met enig geluk ontsprong Lotte de dans. De Russen hadden haast om in Breslau te komen.

Laura heeft van de familiegeschiedenis geleerd om niet te snel te oordelen over het verleden. De werkelijkheid is gecompliceerder dan het lijkt. Als kind vermoedde ze dat al. De afkomst van haar moeder scherpte haar blik voor de realiteit.     

Geen opmerkingen:

Een reactie posten