Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 18 maart 2013

Els Kloek over 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, VPRO-Boeken, 17 maart 2013



Encyclopedie met bijzondere Nederlandse vrouwen

De historica Els Kloek verzamelde in tien jaar samen met driehonderd deskundigen biografieën van Nederlandse vrouwen.

Ze studeerde vrouwenstudies en ergerde zich tijdens de tweede feministische golf in de jaren zeventig aan de geringe aandacht voor vrouwen in de geschiedenis.

Als aanjager van vrouwengeschiedenissen werd ze verwezen naar het archief van Amsterdam, waar juffrouw Isabella van Eeghen de scepter zwaait. Ze wordt door Kloek de miss Marple van Amsterdam genoemd en wil met haar titel duidelijk hebben dat ze geen man achter zich heeft staan, zoals ze in het boekenprogramma Hier is Adriaan van Dis uitlegde. Haar onderzoek naar de jonge vrouw aan de wurgpaal die door Rembrandt getekend werd, zette Kloek op het spoor van de confessieboeken in de gerechtelijke archieven. Daarin werden vrouwen niet achtergesteld bij de mannen.

Kloek ergerde zich aan het algemene karakter van de geschiedenis in vrouwenstudies. Die ging altijd over vrouwen in groepen. De zeventiende-eeuwse schilderes Judith Leyster opende haar ogen voor bijzondere vrouwen in de Nederlandse geschiedenis.

Eerder schreef ze Vrouw des huizes, een cultuurgeschiedenis over de Nederlandse huisvrouw die vrijgevochten was, ondernemend in een tijd dat Nederland welvarend en al verstedelijkt was. Met dit boek droeg ze bij aan de discussie over de geringe inzet op de arbeidsmarkt van de Nederlandse vrouw die altijd een in een relatief autonome positie had verkeerd.

Het encyclopedische 1001 vrouwen kwam voort uit een mislukt project, waarin ze de geschiedenis vanuit de vrouw wilde schrijven. Het moest Bloemen der natie gaan heten, maar het werd te theoretisch en het schoot niet op. Vandaar dat ze een lexicon bedacht.

Wim Brands gaat in op enkele voorbeelden, zoals Magdalena Moons, een juffer uit Den Haag die een belangrijke rol speelde in het ontzet van Leiden door het verleiden van de Spanjaard Valdez. Er werd veel over haar rol gediscussieerd. Kloek was in haar nopjes toen ze na lang zoeken eindelijk informatie over hun huwelijk vond. Volgens Kloek mengen vrouwen in de zestiende eeuw zich in oorlog en strijd, maar ze heeft niet alleen rolmodellen opgenomen. Ook dievegges en gifmengsters komen in haar boek voor. Ze wilde vrouwen hun identiteit teruggeven.  

Trijntje Keever was een reuzin uit Edam in de eerste helft van de zeventiende eeuw, die door haar ouders werd meegenomen naar kermisssen waar men haar kon bekijken en ze kon gemakkelijk de dakgoot schoonhouden. Schrijfsters en dichteressen zoals Lea-Bartha van Os, de lievelingsdochter van een doodgraver, komen veel voor omdat wie schrijft blijft en het in een ontwikkelde samenleving niet te moeilijk is om pen en papier te hanteren. De orangistische freule Van Dordt uit de Achterhoek was de eerste vrouw die voor 1945 door een Bataafs militair peloton geëxecuteerd werd. Op Mata Hari in 1917 na dan.   

Wim Brands vraagt naar de twintigste eeuw vrouw. Kloek werkte daar de laatste twee jaar aan. Ze vond het markant dat voor deze vrouwen de weg open lag, dat ze geen sluipwegen hoefden te zoeken maar toch tegen muren aan liepen. Ze vindt Annie Schmidt hiervan geen goed voorbeeld want die deed wat ze wilde. Anderen echter konden niet door de mannelijke hiërarchie heen komen. Er is nog een lange weg te gaan, zegt Kloek.

Meer informatie hier op een geschiedenissite, waarop ook een interview met de schrijfster. Hier meer info op wikipedida over Freule Van Dordt, hier over Magdalena Moons.
In een Rembrandt tentoonstelling in Magna Plaza te Amsterdam is de tekening te zien van de gewurgde achttienjarige Elsje Christaens, waar Margriet de Moor overigens weer de roman De schilder en het meisje over schreef.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten