Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 2 augustus 2013

Recensie: Nacht over Westwoud (2011), Wanda Reisel



Er wordt meer opgediend dan verorberd kan worden

Dorpen dienen vaker als een boeiend trefpunt van achterlijk groepsgedrag, zo ook in Nacht over Westwoud. Alles ligt gereed voor een drama in de pagina’s achter het boekomslag met een gemeen ogende kat, waarin ik eerst per abuis een uil zag. De eerste schermutselingen vinden echter plaats met een eend. Deze bezwijkt onder de wielen van de joodse arts Levi Levi, die tijdens een losbarstend onweer op weg is naar het dorp Westwoud dat tussen de weilanden ligt.

Levi gaat gedurende twee maanden een waarneming doen voor collega huisarts Simons. Hij is blij een tijdje weg van huis te zijn, want zijn relatie met zijn vrouw is niet zo best en die met zijn puberdochter evenmin, al denkt de vader later erover zijn dochter voor een weekendje uit te nodigen om op die manier hun verhouding te verbeteren. De gemene kat van Simons slaat meteen vijandelijk met zijn staart en zet niet veel later zijn tanden in zijn hand. Simons heeft voor Levi de nodige informatie over de dorpelingen op zijn computer achtergelaten om de toegang van de waarnemer tot de dorpse verhoudingen te vergemakkelijken. Zijn waarnemingen kan Levi vervolgens, behalve in zijn dokterspraktijk, complementeren met een telescoop die op de zolderkamer van de dokterswoning staat opgesteld. Last but not least heeft Levi ook nog een ongelezen brief van zijn overleden moeder meegenomen.

Met deze ingrediënten - er wordt nog veel meer overhoop gehaald - moet een pakkend verhaal te maken zijn, zou je denken. Niets is minder waar.. Allereerst lukt het de schrijfster niet helemaal zich in een oudere mannelijke dokter te verplaatsen. Het staat al meteen tegen dat hij in de woning van Simons een kopje Nescafé maakt. Oploskoffie was genoeg geweest. De karakterisering is onbeholpen. De term creep past niet bij een dokter van bijna vijftig, ook niet als hij herinnering ophaalt aan een vroegere joodse slager. De berichten van Simons op de computer zijn kneuterig.  

De personages vormen toch al niet het sterkste onderdeel van de roman en daarvan heeft de schrijfster er erg veel nodig. Een van de belangrijkste handlangers van Levi is Lidie Lamberts, veearts en getraumatiseerde dochter van schapenboer Tinus. Levi mist de doortastendheid om haar voor zich te winnen. Lidie heeft meer vertrouwen in een jonge Koerdische knecht, die door andere dorpelingen voor een moslim versleten wordt en de schuld in de schoenen geschoven krijgt als er stront aan de knikker is. Zijn jezidistische geloof verdiend meer uitleg dan het geloof in een pauw. De meeste andere dorpelingen blijven nog meer aan de buitenkant. Tijdens de dorpsvergaderingen duizelt het van de namen, die nergens beklijven behalve dan die van Ties die altijd een oranje jas draagt en overbuurvrouw Ilse met haar witte haren.

In het dorp Westwoud is, zoals in elk dorp, een en ander loos. De helft van de bewoners stellen zich teweer tegen de jaarlijkse rituele slacht van schapen door boer Tinus en daarmee tegen al het vreemde volk dat daarmee het dorp inkomt. Een elitair groepje insiders palmt waarnemer Levi meteen in. Tijdens dorpsvergaderingen komen de tegenstellingen steeds duidelijker aan het licht. Als Levi rode verf op zijn auto aantreft, zakt het verhaal onder zijn niveau. De roman kan niet aan het sociale drama ontsnappen, dat zich vaak volgens voorspelbare lijnen voltrekt en dat niet fatsoenlijk wordt afgewikkeld. De tweestrijd tussen de bevolking wordt opeens wel erg heftig. Levi verschanst zich bij de telescoop op zolder.

Het verhaal krijgt een melodramatische toon als Levi tenslotte de brief van zijn overleden moeder leest. De opbouw krijgt daarmee iets van een waterhoofd. De problematiek van de vader en de reactie daarop van de moeder doet nogal overdreven aan. Levi reageert pathetisch over de mislukte zoon, die hij zou zijn.

Ook de taal vertoont barsten, bijvoorbeeld over Lidie die hem de weg wijst naar de woning van Simons. Ze rijdt mee en als hij geparkeerd heeft, zocht ze naar de hendel, ‘maar klauwde mis.’ Tastte mis, zou ik meer neutraal zeggen Of over Ilse: ‘Haar gezicht leek bepoederd, zo wit, haar rode lipstick knalde eruit..’
Stilistisch rammelt het verhaal van begin tot einde. De toon is door de kneuterige onderbrekingen van Simons niet uit één stuk.
De korte flashbacks waarmee Levi af en toe een blik laat werpen in zijn eigen leven, vertragen het verhaal, zoals over seksuele voorlichting. De vergelijking van de handwond door de kat aan Levi toegebracht en de onlusten in het dorp is gezocht: ‘Ik moest me concentreren op de bewegingen buiten. Ik zou het redden, maar moest wel oppassen. Rustig afwachten, niets overhaasten, de vijandige bacteriën moesten worden uitgeroeid en de orde moest worden hersteld, als het niet een sluwe stam betrof die zonder tegenstand verder oprukte.’ 

Helaas verzuipt Nacht over Westwoud door een veelvoud aan elementen, die stuk voor stuk slecht uitgewerkt en stilistisch matig weergegeven worden. Het ontrafelen van dorpsgeheimen in kleine gemeenschappen kan een mooi onderwerp zijn, maar niet op de manier waarop Wanda Reisel het van plan was, door veel meer op te dienen dan gegeten kan worden.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten