Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 6 november 2013

Jannie Regnerus over Het lam, VPRO-Boeken, 3 november 2013



Een taalschilderij over een ernstige zieke zoon

Wim Brands noemt Het lam al de beste roman van 2013, maar schrikt daar wellicht zelf van, want nu moet hij die uitspraak motiveren.

Regnerus schreef hiervoor al drie reisboeken. Haar laatste boek over Japan kreeg de Bob den Uyl prijs. Ze wilde net met haar gezin aan een reis naar Zuid China beginnen om daarover een vierde reisboek te schrijven, toen haar zoontje ziek werd. Hij plaste rood op eerste Paasdag vijf jaar geleden. De situatie was meteen heel anders. In plaats van naar de luchthaven gingen ze naar het ziekenhuis. Inmiddels gaat het goed met hem.

Brands vraagt haar naar haar eerste reactie op de rode plas van haar zoon.
Regnerus zegt dat ze het ongeluk wilde bezweren. In haar herinnering werd de rode kleur roze. Ze probeerde de paniek weg te gummen. Het boek is met meer afstand geschreven. Twee jaar geleden begon ze eraan. Ze bedacht dat het altaarstuk Het Lams Gods van Jan van Eyck er een plaats in moest krijgen. Dood en verrijzenis worden daarin in één beeld gevangen. Het schilderij heeft een eeuwigheidswaarde, al nemen de kleuren in de loop van de tijd af. Maar niet zo snel als de kleur op het gezicht van haar zieke jongen.
Het boek begint met een scène op een markt met een dood lam. De kleine Joris wordt voor het eerst geconfronteerd met de dood. Hij beseft zijn eigen sterfelijkheid. Zijn moeder Clarissa probeert die te bezweren door te zeggen dat de dood nog lang niet voor hem geldt.
Het boek is geen foto van zijn ziekteproces maar een schilderij. Een stilleven dat zich schetsmatig ontwikkelde. Langzaamaan kreeg dit taalschilderij een eigen klank.
Alles wat de moeder voelde, voltrok zich in haar omgeving. Regnerus begint met een voorbeeld van een zalm die ze voor haar zoon bakte, maar wordt geïnterrumpeerd door een filmpje van een vallend blad, dat ze zelf gemaakt heeft, want ze is ook beeldend kunstenaar. Ze legt uit dat het blad dat aan een spinnendraad zit en net zo om zijn as tolt als de geest van de moeder tussen hemel en aarde.

Brands vraagt haar of zij dat zelf ook had, die afspiegeling van haar emoties in de buitenwereld.
Regnerus zegt dat ze altijd zo kijkt. Ze vervolgt het voorbeeld van de zalm in de pan,die haar deed denken aan haar eigen hart, dat barst en waar de angst uit druipt. 

Brands zegt dat ze in één beeld de achteruitgang van de jongen schetst, namelijk door zijn wenkbrauwen die uitvallen. Later groeien ze gelukkig weer aan. Hij refereert ook aan een bezoek aan Artis samen met andere zieke kinderen.
Regnerus dacht dat ze na sluitingstijd bloeddorstige dieren zouden zien, maar had zich niet gerealiseerd dat ze samen waren met een karavaan ernstig zieke kinderen. Haar zoon wist niet waar hij moest kijken, naar de zieken of naar de dieren, die bij de eersten verbleekten. Als ze had geweten dat ze in zo’n stoet met kale kinderen en kinderen op bedden terecht zou komen was ze niet gegaan.

Brands vraagt haar of ze met haar zoontje naar het Lam Gods in Gent is geweest.
Regnerus zegt dat het slot fictie is. Als hij het boek later leest hoopt ze dat hij vindt dat ze de juiste nuance erin heeft gelegd. Door haar gelovige opvoeding heeft ze zin gegeven aan de hele nare ervaring. Daar een verhaal van gemaakt.

Dat is helemaal gelukt, antwoordt Brands, die in gebreke blijf met een motivering van zijn uitspraak dat dit het beste boek van 2013 zou zijn.  

Morgen op deze plaats mijn bespreking van Het geluid van vallende sneeuw (2006), binnenkort mijn bespreking van Het lam op Recensieweb.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten