Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 9 juni 2014

Alfred Schaffer over Mens dier ding, VPRO-Boeken, 8 juni 2014



Dichtbundel over een Zuid Afrikaanse strijder, leider en tiran

In het kader van de 45-ste aflevering van Poetry International in Rotterdam komende week spreekt Wim Brands met de Zuid-Afrikaanse dichter Alfred Schaffer over zijn bundel Mens dier ding, die over de eerste grote Zuid-Afrikaanse leider Shaka Zoeloe gaat. Ter introductie leest Schaffer de inleiding over de man voor, die op hardhandige wijze clans verenigde. Later ontspoorde hij door tegenstanders te spietsen. Na de dood van zijn moeder liet hij in zijn psychotische toestand zevenduizend personen zomaar vermoorden en verbood vrouwen een jaar lang om kinderen te krijgen. .

Schaffer woont sinds 2011 weer in Zuid Afrika, is daar gepromoveerd en doceert aan de universiteit van Stellenbosch. Hij bestudeerde bronnen over Shaka. Brands refereert aan zijn proefschrift over de rol van Shaka in de literatuur. Een roman van Thomas Mofolo over deze tirannieke koning, die daarin tot een mythe vervormd werd, vormde de blauwdruk voor het verhalende gedeelte. De romanschrijver had een ambivalente houding ten opzichte van Shaka.

Schaffer leest het gedicht Troonswisseling. Brands vraagt hem naar het waarom van de bundel.
Schaffer antwoordt dat hij graag de geschiedenis met mythologie verbindt, net als de Canadese dichter Anne Carson doet, die in 2000 te gast was op Poetry International. Zij gebruikt mythische figuren voor haar romans en gedichten zonder zich al te zeer om de feiten te bekommeren. Schaffer waardeert het als men de fantasie laat spreken. Zo rijdt Shaka in zijn bundel in een auto en is hij gefascineerd door ufo’s.

Brands gaat door op de actualiteit van Shaka. Ook tegenwoordig kan het leiderschap gemakkelijk ontsporen. Er is veel corruptie in Afrika aan de top. Het is een constante dat heerschappij samengaat met machtswellust. Nelson Mandela en Thabo Mbeki waren uitzonderingen. Jacob Zuma is weer een ander verhaal. Ondanks allerlei schandalen werd hij onlangs toch weer herkozen als president. Ook Shaka was trots, sterk en zelfbewust maar ontspoorde in bloeddorst.

Brands vraagt Schaffer welke rol Shaka nu in Zuid-Afrika heeft. Wordt hij vereerd zoals Mao weer in China?
Schaffer zegt dat Shaka niet aanbeden wordt maar dat hij ook geen negatief voorbeeld is. In Franstalige gebieden wordt hij geromantiseerd. Omdat de man moeilijk te plaatsen is, is hij voor hem interessant. Schaffer heeft ook dagdromen van Shaka in zijn bundel opgenomen. Daarmee vangt hij de denkwereld van de koning tiran.

Brands vraagt wat Schaffer zelf opvalt in het huidige Zuid Afrika.
Schaffer heeft daarop geen antwoord maar hij heeft wel ontdekt dat het schrijven van deze bundel hem veel plezier opleverde. Hij woonde ook al voor 2011 in Zuid Afrika, in totaal zo’n zestien jaar en keerde terug vanwege de heimwee van zijn Zuid Afrikaanse vrouw.

Brands vraagt waar hij heimwee naar zou krijgen als hij langere tijd in Amsterdam zou doorbrengen.
Schaffer antwoordt dat hij de ruimte, zowel in landschappelijke als in geestelijke zin, zou missen. In Zuid Afrika bestaat een urgentie die hij in Amsterdam niet voelt. Daar wordt hij geconfronteerd met armoede die een antwoord van hem vraagt op sociaal gebied. Hoe gaat men daarmee om? Dat soort vragen vindt hij ook verrijkend.

P.S. Terwijl ik een filmrecensie schrijf over La grande belleza, zie ik opeens de woorden Mens dier ding in mijn aantekeningen staan. Die komen uit het motto van de film, uit de roman Reis naar het einde van de nacht van Celine.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten