Ieder mens kan elke dag weer het verschil maken
Chris Kijne heeft de bekende Britse primatologe Jane Goodall
op bezoek, die als 26 jarige met haar wetenschappelijke werk met chimpansees
begon in Tanzania en later een activiste werd voor een betere afstemming tussen
mens, dier en wereld.
Kijne feliciteert haar met haar 80-ste verjaardag maar
Goodall weet niet of ze daar blij mee moet zijn. De dagen zijn niet anders
geworden voor deze veelgevraagde dame. Ze toont mascotte Mr. H. die ze al 26
jaar meedraagt en die, naar de blinde goochelaar Gary Home, een symbool is van
doorzettingsvermogen. Daarnaast heeft ze ook een koetje bij zich die symbool
staat voor zijn soortgenoten die slachtoffer zijn van onze veel te grote
vleesconsumptie met alle vervuiling die daarbij hoort. Haar knuffelaap Mr.
Jubelee is inmiddels te oud om te reizen.
Als Engels stadsmeisje met een liefde voor dieren werd ze
ooit uitgenodigd door een vriendin die in Afrika woonde. In Nairobi ontmoette
ze de archeoloog Leaky die haar meenam op safari en aldus in contact bracht met
de chimpansees. In een kamp in Gombe, Tanzania kwam aap David als eerste naar
haar toe en kneep in haar vingers ten teken van vertrouwen. Ze zag in hem een
weldenkend wezen. Chimpansees gebruikten net als de mensen gereedschappen.
In de eerste periode van tien jaar, de roze tijd genoemd, ontdekte
ze het verschil tussen slechte en goede apenmoeders. De laatsten kregen
kinderen die het veel beter deden. Ook de apen konden gewelddadig zijn.Ze
leerde daarvan over de complexiteit van de samenleving.
In de tweede donkere periode zag ze dat mannetjes
patrouilleerden langs hun territorium. Er werd vier jaar lang een oorlog
gevoerd in de kolonie die in twee groepen uit elkaar gevallen was. Xenofobie en
zinloos geweld kwamen voor, hoewel Goodall voorzichtig is met het gebruik van
de laatste term. Ze weet namelijk niet of het geweld, dat gebruikt werd,
bijvoorbeeld door een moeder aap en haar dochter tegen de kinderen van een zielige
vrouwtjesaap, echt zinloos was. Ze heeft er geen verklaring voor. Jonge
mannetjes apen waren enthousiast over het geweld, maar ze betwijfelt of onze
aangeboren neiging om geweld te gebruiken niet te controleren en daardoor niet te
overwinnen is. Een voorbeeld van een baby aapje dat na de dood van zijn moeder
door een andere man werd opgevoed, lijkt hoopvol in dit verband.
Kijne brengt haar een congres over chimpansees in Chicago in
herinnering waarna ze activiste werd.
Goodall zegt dat er dermate weinig aan natuurbehoud werd gedaan
en nauwelijks opgetreden tegen het gebruik van chimpansees als proefdieren, dat
ze daardoor niets anders kon dan actie te gaan voeren. Daardoor werd ze een
ander mens.
Kijne brengt het verschil tussen chimpansee en mens ter
sprake. Door de taal is onze evolutie veel sneller gegaan dan die van de
dieren. Waarom doen we dan niets tegen de ondergang van de aarde?
Goodall meent dat de betere communicatie geen verbinding
tussen hoofd en hart teweeg bracht. In de consumentenmaatschappij waarin geld
als doel bestaat is het ook moeilijk die verbinding te maken. Ze wijst op
projecten als Roots & Shoots, waarin jonge mensen in het onderwijs wordt
geleerd hun gedrag te veranderen in de richting van een betere afstemming
tussen mens, dier en wereld. Ieder maakt elke dag weer het verschil, zegt ze.
Het is te hopen dat dit volstaat om de wereld te redden in de beperkte tijd die
ons nog gegund is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten