Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 2 juni 2014

Unspeak, een interactieve documentaire op Submarine Channel



Op de bres voor duidelijke taal

Ons taalgebruik bestaat uit begrippen die naar een bepaalde werkelijkheid verwijzen. Het zou ideaal zijn als er een één op één verhouding zou zijn tussen taal en werkelijkheid, maar zo is het niet. In de literatuur gaat het erom zo duidelijk mogelijk de werkelijkheid weer te geven en voorbij te gaan aan clichés. In de politiek en in het bedrijfsleven wil men liever de werkelijkheid maskeren. Bezuinigingen werden ombuigingen, onder het mom van participatie wordt het sociale vangnet weggehaald, een leenstelstel moet beter onderwijs mogelijk maken.

In de intro van Unspeak, dat zijn naam ontleent heeft aan het gelijknamige boek van Steve Poole uit 2006, wordt een en ander uitgelegd over het feit dat woorden wapens kunnen zijn. Men begint niet voor niets met een toespraak van Tony Blair in het Lagerhuis over de oorlog in Irak. Hij noemde zichzelf een changemaker maar bedoelde dat hij oorlog tegen Sadam Hoessein wilde gaan voeren. Woorden zijn geen neutrale voertuigen maar hebben een connotatie die meteen een visie in zich herbergt, waarmee een denkwereld wordt binnengesmokkeld die anderen voor een voldongen feit plaatst. Framing wordt dit fenomeen ook wel genoemd. Geert Wilders weet er alles van.  

Een duidelijk voorbeeld komt uit de abortussfeer. Nadat voorstanders zich pro-choice noemden, kwamen tegenstanders met pro-life, een term waar men zich moeilijk tegen kan wapenen. Werkgevers spreken van banen die verloren gaan in plaats van te zeggen dat ze werknemers ontslaan. Het tegengestelde van job creation is geen job destruction, tegen de slogan Yes we can is weinig in te brengen. No we cannot klinkt erg somber.

In een zestal episodes uit verschillende levensgebieden wordt deze unspeak vervolgens duidelijk gemaakt en in kaart gebracht. Ik koos de zesde episode, dat de titel Brave new minds draagt en over de gezondheidszorg gaat, waarin veel nieuwe termen gebruikt worden, die op een Brave new world anticiperen. Het zijn de farmaceuten die daarbij een leidende rol vervullen. Terwijl er in de wereld nog genoeg ziektes te bestrijden zijn, richten zij zich op de westerse mens waar meer geld aan te verdienen is.

Nieuwe mental disorders schieten als paddestoelen uit de grond. DSM 5 staat er vol van. De diagnostiek verfijnt zich en komt met nieuwe namen. Zo is er een Binge eating disorder, een Substance use disorder, waarbij men bepaalde substanties op het oog heeft, een Minor Neurocognitive Disorder en een Parental anxiety disorder. Gewone verlegenheid is een anxiety disorder geworden, impotentie een erectiestoornis. Als men nergens in te passen is is er altijd nog de Personality disorder not further specified.

Voor al deze stoornissen zijn medicijnen op de markt om het probleem uit de wereld te krijgen. Kinderen die onrustig zijn krijgen Ritalin, mannen die futloos zijn krijgen Viagra. Vergeten wordt wat de achtergrond van deze hele kermis is, namelijk om de mens zijn ziel af te nemen en hem gereed te maken voor een Brave new world. Het is de taak van de schrijver om zich zo duidelijk mogelijk uit te drukken, die van de journalist om de taal van de politicus en de zakenman onder de loep te nemen.

Hier de trailer op vimeo. Unspeak is een programma onderdeel van Submarine Channel, hier meer over BED ofwel binge eating disorder. Unspeak roept de kijker op om zelf commentaar op de beelden te geven en met eigen voorbeelden te komen. 

Met dank aan Lynn Berger van De Correspondent voor de wegwijzer.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten