Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 3 november 2014

Roman Krznaric over Empathie, VPRO-Boeken, 2 november 2014




Door ons te verplaatsen in een ander verandert onze werkelijkheid

Cultuurhistoricus Roman Krznaric is docent aan de School of Life in Londen en onderzocht hoe de hoog-empathische mens in elkaar zit en hoe we zo iemand kunnen worden. De neerslag daarvan belandde in zijn boek Empathie. Wim Brands noemt het een belangrijk boek dat gemakkelijk leest.

Brands vraagt of het boek een zoektocht was naar de tijd in zijn jeugd dat zijn moeder aan borstkanker overleed.
Krznaric bevestigt dit. Het effect van haar dood werd hem slechts enkele jaren geleden duidelijk. Daarvoor kon hij nauwelijks huilen of lachen. Hij ontmoette een oude man die in zijn buurt woonde. Toen hij hoorde dat de man een filosoof was die net als hij in Oxford gestudeerd had vielen hem de schellen van de ogen. Nadat hij het empathisch vermogen had teruggevonden paste hij het toe op zijn kinderen maar ook op het Palestijns Israëlische conflict.

Brands vraagt naar de oorsprong van de term empathie.
Krznaric zegt dat het van Einfühlung komt, een term die in de negentiende eeuw werd gebruikt door Duitse esthetici en kunsthistorici om hun gevoelens voor een schilderij weer te geven. De Amerikaanse psycholoog Ed Titchener bedacht het Engelse woord om gevoelens voor de ander uit te drukken. In de cognitieve empathie gaat het erom zich in de ander te kunnen verplaatsen. Het is iets anders dan sympathie, dat een emotionele reactie is die niet gedeeld wordt. Empathie ontstaat rond het tweede levensjaar. Daarvòòr geeft een zusje haar knuffel aan een broertje dat pijn heeft, daarna geeft ze zijn knuffel. Volgens Krznaric zou het op school geleerd moeten worden. In Canada bestaat het project Roots of Empathy waarin men zich verplaatst in een baby die in de klas komt of in een rolstoelgebruiker.

Brands vraagt hem of introspectie in onze narcistische samenleving wel vervangen kan worden door outrospectie.
Volgens Krznaric zijn we te lang aan het navelstaren geweest en heeft dat niets opgeleverd. Outrospectie is een stimulans om te weten dat men niet alleen is zoals bioloog Frans de Waal in zijn boek Een tijd voor empathie al verkondigde.

Brands kent nog een geleerde, Kropotkin, die zich in Mutual Aid, geschreven in de jaren na 1890 en uitgegeven in 1901, verzette tegen het concurrentieprincipe dat Darwin voorop had gesteld. Volgens Krznaric tonen neurowetenschappers aan dat we sociale wezens zijn.

Brands toont een foto van een oude vrouw die hij in het begin van de uitzending al liet zien.
Krznaric zegt dat het om de 26 jarige Amerikaanse productontwerpster Patricia Moore gaat, die ooit in een vergadering van ontwerpers voorstelde een koelkast gebruiksvriendelijk te maken voor personen met artritis. Omdat ze geen positieve reactie kreeg, vermomde ze zich als oude vrouw en ging drie jaar de straat op om te ontdekken hoe dat was voor een oudere dame. Ze kwam daardoor tot uitvindingen zoals Good Grips.

Brands vraagt Krznaric wat hij onder ambitieuze verbindingskracht verstaat.
Daarbij gaat het om de gewoonte zich in een ander te verplaatsen. Gandhi raadde aan het medeleven te vergroten door zich de armste mens die men ooit zag op te roepen en ook de vijanden die men heeft. Men dient de fantasie te gebruiken om grenzen te slechten. De Human Library, die twintig jaar geleden in Denemarken begon, verhuurt mensen met wie men kan praten over wezenlijke zaken om zo de eigen vooroordelen te overwinnen. Krznaric wil ook een museum beginnen en vindt dat we ons ook thuis of op het werk kunnen verdiepen in het empathisch luisteren, hetgeen maakt dat conflicten veel sneller opgelost worden. Daardoor gaat men ook anders tegen zichzelf aankijken. Hijzelf interviewde gedurende langere tijd zijn vader die van Polen naar Australië ging waar hij zelf geboren werd. In zeven jaar tijd verdiepte zich het contact en opende zijn vader zich meer en meer, waardoor ze ook samen over zijn moeder konden huilen. In relatie is meer mogelijk dan we denken, zegt Krznaric.    

Hier de site van de Human Library. Het zal niet lang duren, denk ik, tot de Nederlandse afdeling geopend is.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten