Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 3 april 2015

Theaterrecensie: How to play Francesca Woodman, Toneelgroep Maastricht, Toneelschuur, 2 april 2015






Wanhopige zoektocht naar de naakte waarheid

De titel zegt het al: hoe speel je de overbewuste Amerikaanse fotografe Francesca Woodman (1958-1981) uit New York, dochter van kunstzinnige ouders die geheel voor hun kunst leefden en met een broertje die aan suikerziekte leed? Hoe breng je haar over het voetlicht, deze jonge fotografe met een onnavolgbaar talent, zoals ze in de flyer genoemd wordt, deze seksueel actieve vrouw die met haar vele naaktportretten in zwart wit iets wezenlijks aan haar bestaan probeerde mee te geven, maar daarin op jonge leeftijd de weg kwijtraakte?

Nadia Amin, Lore Dijkman, Nina Fokker en Jessie Wilms namen onder leiding van Arie de Mol de uitdaging aan. Ze verbeelden met veel temperament de gedrevenheid van hun alter ego in een sfeervol decor waarin, tussen de bedrijven door, aan het plafond hangende pointillistische jurkjes gewisseld worden die Woodman op haar foto’s ook draagt. Ze zitten vaak op één lijn met vier camera’s waarmee hun gezichten  op drie grote schermen achter hen geprojecteerd worden, terwijl ze, elkaar afvallend of versterkend, de naakte waarheid van Woodman proberen te achterhalen.

Als de zes panelen met de shockerende naaktfoto’s weggereden zijn, typt Dijkman sleutelzinnen, die op het middelste scherm verschijnen, terwijl Wilms een uitspraak van Woodman uit 1972 op een ouderwetse overheadprojector pent: ‘ I wish I could change minds as easily as I change socks,’ waarna de toevoeging: ‘but then I don’t change socks so easily.’ Fokker komt uit haar kuipstoel, brengt haar gezicht voor de camera en toont dat levensgroot op het scherm. Exhibitionisme was Woodman niet vreemd. In het vervolg krijgen we een idee van de verhoudingen binnen het kunstenaarsgezin en de daaruit voortkomende neiging van Francesca om te provoceren, de moeilijke verhouding met haar vriendje Benjamin, de nog moeilijker verhouding met haar therapeut, waarna de wanhoop van Francesca voelbaar toeneemt en witte ganzen, symbool voor de ziel, tegen een achtergrond van ruisende bomen over de schermen wegvliegen.

De vier vrouwen geven geëxalteerd en wanhopig vorm aan de onrust die Francesca beheerste, haar zucht naar seks, haar verlangen naar echtheid , de eenheid, die ze niet kon bereiken. Hun lichaamstaal is daaraan aangepast. Terwijl Wilms vertelt over haar mislukte verhouding met Benjamin, bewegen de andere drie schokkerig door de ruimte en vertonen tics en als Amin haar grootste plannen voor de toekomst ontvouwt kijkt de rest blasé naar de foto’s op de panelen aan de zijkant. Een knappe staaltje van visuele techniek is de projectie van een foto van drie naakte jonge vrouwen op de witte jurkjes van Amin, Fokker en Wilms. Dat geldt ook voor de Droste effect dat ontstaat als de vrouwen als vuile was achter elkaar op de grond liggen nadat Wilms haar vriendje is kwijtgeraakt.

Op het eind zitten ze neer voor de panelen waarop de foto’s zijn omgedraaid en een uitspraak van Woodman uit 1981 zichtbaar wordt dat ze niet melodramatisch wilde doen, maar een andere kant tonen. De speelsters heffen tenslotte de armen, zij het uit wanhoop of uit opluchting. Een dramatisch einde is niet meer nodig. We hebben al drama genoeg gehad vanaf de eerste bedrijf waarin we hoorden wat Francesca haatte en waar ze van hield.

De tekst van Anne Vegter en Erik-Ward Geerlings schiet flitsend heen en weer tussen de verteller, de ouders van Francesca en zijzelf. Het blijven echter statements binnen een fraaie visuele vorm. Ik verlangde, gedurende de anderhalf uur dat de voorstelling duurde, steeds meer naar een naturalistisch spel over het gezin, waar Francesca in haar eigenzinnigheid mee botste, de vader met zijn weinig overtuigende abstracte ideeën, de moeder met haar kleiende handen, het broertje dat ongetwijfeld veel aandacht nodig had. In dat spel zou ook humor voorkomen, al was die wrang en het zou dieper gaan dan de springerige manier waarop de vier speelsters, ook al is het met veel enthousiasme, de naakte waarheid van Francesca Woodman proberen te ontleden.  

Hier de trailer, hier mijn bespreking van de documentaire uit 2010 over Francesca Woodman, gemaakt door Scott Willis, hier meer over Arie de Mol en Toneelgroep Maastricht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten