Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 26 april 2015

Recensie: We zullen niet te pletter slaan (2014), Nina Polak



Dichtgetimmerde roman over de gevolgen van een modern gezinsleven

Nina Polak is een nieuwe ster aan de literaire hemel. Ze schrijft in De Groene Amsterdammer over boeken, voor de Correspondent over films en kwam eind vorig jaar met haar debuutroman, waarvan de titel We zullen niet te pletter slaan verwijst naar een gedicht van William Wordsworth over een penibele situatie bovenaan een rots waarin een zwangere moeder zich bevindt. Het zegt iets over de verkapte wanhoop die door deze roman over het moderne leven heen geweven zit.

Hoofdpersoon Anna Katz en haar broer Schard (halfbloedverwanten en bondgenoten voor de gelegenheid genoemd) woonden gedurende hun jeugd op het platteland met hun twee moeders, nadat een vriend van de mondaine Marie Mutsers haar zijn zaad heeft beloofd. De relatie met de politiek actieve Benya Katz zit aan het begin van de roman in het slop. Benya, die van Poolse afkomst is, neemt de wijk naar de stad, Marie blijft achter met de twee jongeren, die ieder hun eigen moeilijke levens hebben.

De verwikkelingen beginnen twee jaar na de scheiding. Marie heeft een man en Benya woont samen met een weinig appetijtelijke huisvriendin Ger. De tengere Anna heeft kunstacademie gedaan en de artiestennaam Katz aangenomen. Ze vindt vooral met haar illustraties emplooi in de jeugdliteratuur en wordt verleid door juf Aisling maar geeft de voorkeur aan een platonische relatie met de homoseksuele Manu, een kunstzinnige jongen die graag in vrouwenkleren rondloopt. Schard vertrekt, nadat hij zonder succes geprobeerd heeft advocate Emma aan zich te binden, naar India en beleeft in een weeshuis een moeilijke relatie met de idealistische Padma, een jonge Nederlandse vrouw met Indiase achtergrond. Schard vreest, eenmaal weer thuis met de ziel onder zijn arm, dat hij de tegenstellingen tussen zijn moeders heeft aangejaagd maar dat berust, zo blijkt op het eind, op een misverstand.

De taal waarin de relaties van de personen met hun eigen ontwikkelingsproblemen beschreven wordt, is nogal afstandelijk. Elk kort hoofdstuk begint met een voorbedachte opening. De persoonlijke ruimte wordt vakkundig dicht geplamuurd. Het verhaal mist daardoor directheid en indringendheid.

De ontwikkeling van de gezinsleden die weinig aansprekende bijnamen hebben gekregen van Benya, - die zelf eerst Genya heette - gaan niet erg diep, vooral de moeders blijven bordkartonnen figuren. De opgevoerde dialogen zijn niet sterk. Het is moeilijk een concreet fragment van de afstandelijkheid aan te wijzen, want het gaat om de toon in het boek, maar hier is een voorbeeld van de woordenbrij waar de verdere ontwikkeling van Benya besproken wordt:
Een zekere strijdlust was het ook waarmee ze het volgend tijdperk inging. Het nieuwe millenium was een jaar oud en de mensen plukten – nog even – de liberale vruchten van tien jaar hoogconjunctuur: hoop, hypotheken, het homohuwelijk. Benya had er niet eens voor op de barricaden gehoeven.

Daarbij moet gezegd dat er fraaie en heldere fragmenten in We zullen niet te pletter slaan voorkomen zoals de voorleessessie van Anna op de basisschool waar zoontjes van haar uitgeefster zitten, haar angst voor ede kinderen en het kuikenachtige contact met juf Aisling die wat met Anna wil beginnen, maar op haar onervarenheid stuit. Terwijl het personage Aisling tenminste leeft, blijft de wanhoop van Scard teveel van bordkarton.

De plot is daarbij ook weinig opzienbarend. De spanning in de roman is, naarmate het verhaal zich ontwikkelt, steeds verder te zoeken. Waar gaat het allemaal naar toe, zo vroeg ik me af.
Heeft de schrijfster iets willen duidelijk maken over de moeite om in een gezin met twee moeders op te groeien? Vooral Schard is na zijn terugkomst uit India erg bezig met zijn vader, maar erg overtuigend is de behandeling van het onderwerp niet.

Wellicht komt het door onervarenheid dat Polak erg vast zit aan haar stramien. Hopelijk wordt haar eigen stijl duidelijker naarmate ze ouder wordt. Ik kijk er naar uit, als we tenminste, zoals door Wordsworth uitgesproken, in de tussentijd niet te pletter zullen slaan als we over de klippen gaan.

Hier mijn verslag van een gesprek van met Nina Polak over haar debuutroman.

aangepast op 26 april 2015 om 18:46 uur. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten