Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 23 april 2015

Theaterrecensie: Tanizaki, De warme winkel, Toneelschuur, 22 april 2015



Meesterlijke Japanse schrijver door pubers verkracht

Junichiro Tanizaki (1886-1965) was een gerespecteerd Japans romanschrijver die heel wat werken op zijn naam heeft staan, waaronder De sleutel, een intrigerende, roman over een ouder Japans stel dat heel afstandelijk met elkaar omgaat, maar wel in het geheim leest over  - tegengestelde – erotische gevoelens in elkaars dagboeken. Het is dan ook interessant om te zien hoe theatergroep De warme winkel met deze roman op het toneel omgaat.

De toeschouwer komt meteen in een schreeuwerige, puberale chaos terecht, waarin de drie spelers onder aanvoering van Vincent Rietveld - in een zwart T-shirt met daarop het woord Fuckoshima – zich op een opgefokte manier wenden tot het publiek. Die is niet aan iedereen besteed. Rietveld gaat een stel van de eerste rij achterna, die hij probeert te overtuigen dat de voorstelling nog niet begonnen is, maar tevergeefs. Na de brutale, vulgaire opening hadden ze waarschijnlijk weinig meer genot beleefd.   

De ingetogen opening met korte alinea’s uit de roman De sleutel, geprojecteerd op de papieren achterwand is rustgevend na alle gebral, maar duurt te lang. Terwijl de spelers tijdens de fragmenten, begeleid door kotospel van Makiko Goto, schuifelend na elkaar met een olielamp het toneel opkomen en zich op de tatami matten neervlijen vreesde ik dat dit een boek lang zou gaan duren. De dagboekfragmenten, waarin sprake is van een driehoeksverhouding, worden niet eens gevolgd door de acteurs, die slechts zitten en af te toe beroerd lijken te worden door emoties.

Het was wel verrassend te zien dat de dagboekfragmenten van Tanizaki naadloos overgingen in huidige fragmenten waarin de drie acteurs hun eigen ervaringen met de voorstelling beschrijven, waarbij het ook over een driehoeksverhouding gaat. De dubbele bodem die Tanizaki opvoert wordt hierdoor nog eens verdubbeld. Omdat het verhaal op de vloer verder gaat met het voorlezen van een fragment over de vrouw, die na het baden bespied wordt door haar man, weet de kijker soms niet welke lijn hij moet volgen.

Het is nogal voorspelbaar dat het huidige drietal deze scène ook gaat naspelen. Daarbij komt de verhouding tussen werkelijkheid en verbeelding, zoals door Rietveld genoemd in een citaat uit het nawoord bij Kruisende lijnen, in de verdrukking. De malle fratsen van Ward Weemhoff als samuraivechter nog buiten beschouwing gelaten. Hij vernielt het papieren scherm waardoor opeens lichtkanonnen op het publiek gezet worden. Dat is een thema uit Lof der schaduw, waarin Tanizaki de komst van elektrisch licht na de aardbeving van 1923 verafschuwde omdat daarmee de schaduwwereld kapot wordt gemaakt. Daar speelde volgens Mara, die de roman in het begin omhoog hield, mee dat zijn vader een bedrijfje had voor lampopstekers. Na de verwoesting van het decor gaat men gewoon door op de laptop.  

De term ‘middelbare schooltoneel’, die Rietveld in zijn tirade bezigde toen Ward en Mara zich als dolle honden op elkaar wierpen, bleef door mijn achterhoofd spelen. Het toneel zou een vrijbrief zijn om handelingen te verrichten die anderzijds taboe waren, hetgeen een kleuterachtige orgie tot gevolg had. Zogenaamd leuke opmerkingen, voorgelezen van de laptop, over hun onderlinge verhoudingen en hun samenspel doorbraken de fijngevoeligheid die Tanizaki kenmerkt. Daarmee werd deze meesterlijke schrijver door pubers verkracht.

Makiko Goto die eerder tijdens de voorbereidingsfase nog door Mara zwaar werd aangevallen op het oorlogsverleden van haar land, beet na haar kotospel in een moeilijk te verstaan maar wel scherp geformuleerd relaas van zich af en verdween vervolgens door de achterdeur, de anderen in vertwijfeling achterlatend. Een nul voor Japan!

Hier de site van De warme winkel met de flyer van de voorstelling over Tanizaki en andere recensies.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten