Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 23 oktober 2015

Tijdgenoten: Peter Singer (2011), documentaire van Kira Strobbe


Radicale filosoof bepleit een ethische levensstijl

Peter Singer (1946) is een Australisch filosoof die op Princeton bio ethiek doceert en scherp nadenkt over ethische kwesties. In 1975 kreeg hij bekendheid met zijn boek Animal Liberation (vertaald als Dierenbevrijding in 1994) dat nog steeds uitgegeven wordt en het handboek werd van het dierenbevrijdingsfront. De mens staat volgens hem niet los van het dier en dient daarom niet zo’n grote aanspraak te maken op zijn of haar denkkracht. In 2009 kwam The life you can save uit, waarin hij oproept om rijkdom te delen en daarmee de armoede te verminderen. Hij ziet de mens vooral als een ethisch wezen. Journalist Joël De Ceulaer voelt hem aan de tand, voorafgegaan door televisiefragmenten over onderwerpen die hij aansnijdt.

Op de eerste plaats vraagt De De Ceulaer of de filosofie ons wakker moet schudden.
Singer denkt dat veel van onze gedachten niet gerechtvaardigd kunnen worden en dat de filosofie helpt om ons daarvan bewust te worden. De filosofie is daarmee in potentie radicaal. Veel van onze gedachten stammen uit het christelijk gedachtegoed en bieden troost, maar Singer gelooft daar niet in. Hij zoekt een andere ethiek en volgt daarbij de weg van de logica. De praktische gevolgen voor de bio ethiek kwamen hem in de jaren tachtig en negentig in landen als Duitsland en Oostenrijk niet op veel waardering te staan. Men dacht dat hij euthanasie voorstond zoals de nazi’s dat propagandeerden, terwijl hij zelf een joodse achtergrond heeft en familieleden in concentratiekampen zijn omgekomen. Het was de reden dat zijn familie naar Australië uitweek. Zelf heeft hij het individueel welzijn altijd voor ogen en is alert op racisme en machtsvertoon, dat daarmee te maken heeft.

De Ceulaer zegt dat hij aan het begin van zijn studie nog niet bezig met dierenwelzijn.
Singer antwoordt dat hij net de meeste van zijn landgenoten vlees at. Pas het besef van de schadelijkheid van de bio-industrie maakte hem bewust van de niet te rechtvaardigen praktijken. Waarom zouden we dieren laten lijden terwijl we dat de mens niet willen aandoen? Zelf is Singer, ondanks de toegenomen aandacht voor dierenwelzijn, niet tevreden over de huidige toestand omdat het misbruik van dieren gewoon doorgaat.

De Ceulaer vraagt of er een verband is tussen zijn dierenstandpunt en zijn bio ethiek.
Singer vindt het verkeerd om de eigen soort voor te trekken boven andere soorten en neemt daarmee afstand van het idee van de onschendbaarheid van het menselijk leven. Hij vindt het vreemd dat men het leven van een ander mens niet mag benemen en wel dat van een zieke hond. Hij vindt een mensenleven niet heilig en bepleit dan ook het recht op euthanasie.  

De Ceulaer vraagt waarom dit idee zo controversieel is.
Volgens Singer heeft dat te maken met de invloed van het christelijk denken. Hierdoor wordt in veel landen de wettelijke mogelijkheid van euthanasie tegengehouden. Hij had liever gezien dat die mogelijkheid er geweest was voor zijn 85 jarige, dementerende moeder. Haar kleinkinderen bleven nu achter met een verkleurd beeld van haar. 

De Ceulaer komt te spreken over The life you can save.
Singer schetst het dilemma van een kind dat in een vijver zal verdrinken als de persoon die net nieuwe schoenen heeft gekocht, niet zal ingrijpen. Studenten vonden het voorbeeld vreselijk, maar Singer ging verder door te stellen dat we voor hetzelfde bedrag dat die schoenen kostten een kind in leven kunnen houden. Hij denkt dat we op die manier veel ellende kunnen voorkomen.  

De Ceulaer vraagt of de Westerse mens dit ook moet doen.
Singer is een utilarist en pleit voor een ethische levensstijl waarin men zich niet alleen onthoudt van kwalijke daden, maar ook een concrete bijdrage levert aan het verminderen van armoede. Zoiets hoeft niet eens veel te kosten. Als men één procent van het inkomen afstaat en de rijken tien, komt men al een heel eind.  

De Ceulaer vraagt tenslotte naar de zin van het leven.
Singer gaat ervan uit dat het bewustzijn evolueert en dat we hierdoor betekenis kunnen toekennen en zingeven. 

Hier meer informatie en een korte trailer op de site van Lichtpunt, dat het interview op 11 oktober 2015 op Canvas uitzond.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten