Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 15 januari 2016

Theaterrecensie: Rad van Fortuin, Bellevue producties, Toneelschuur, 14 januari 2016


Wrang en bevreemdend portret van het menselijk noodlot

Het rad van fortuin draait alle kanten op en braakt verschillende mogelijkheden uit. Het is maar net hoe het lot valt, welk de mens treft, maar de meeste loten zijn een niet. De twee vroegere schoolvriendinnen Wanda en Robin zijn een heel verschillende richting op gegaan, maar ontmoeten elkaar in de karaokebar waar Robin de zaken waarneemt. Wanda bezoekt die dagelijks nadat ze te horen heeft gekregen dat ze niet meer op haar werk hoeft te komen. Ze is uitgeloot zoals het rad van fortuin dat met haar voorheeft en ze heeft niet de moed om dat op te biechten aan haar man Malik.

Dit simpele gegeven wordt met veel overtuigingskracht door Sjaan Duinhoven en Anne Gehring onder de regie van Lard Adrian uitgewerkt. Hun personages Robin en Wanda komen met hun zwakke en sterke levensverwachting scherp tegenover elkaar te staan. De vrijpostige Robin accepteert haar minderwaardige bestaan dat weinig anders inhoudt dan de karaokemachine bedienen, drankjes neerzetten en de bar poetsen. De oppervlakkige teksten van Dolly Parton vormen een leidraad voor haar bestaan. Haar levensinstelling wordt meteen duidelijk met de lange en vermakelijke mop die ze vertelt over de twee kansen die men, om te beginnen met de geboorte, steeds in het leven heeft. Zij krijgt weerwoord van de neurotische, ambitieuze Wanda, die nog steeds in de modus van de ratrace zit. Wanda kan er niet om lachen, ze zegt dat ze de mop wel kent, al houdt Robin vol dat ze die zelf heeft bedacht.

Met een simpele handgreep wordt de rondlopende bar honderdtachtig graden gedraaid, waardoor Wanda de mogelijkheid krijgt om over haar wrede lot te vertellen. De sfeer tussen haar Russische man Malik en zijzelf is niet over naar huis te schrijven. Ze durft hem niet te vertellen over de reorganisatie op haar werk waar ze de dupe van werd. Zwijgen is gemakkelijker dan liegen, denkt ze als ze onder de zorgelijke blikken van Malik het aanrecht poetst. In haar auto, een gele Mercedes, giert de paniek door haar lijf. Liegen blijkt tenslotte gemakkelijker dan ze denkt.

Inmiddels is er ook bevreemding die diepte geeft aan deze oorspronkelijke lunchpauzevoorstelling. Dat geldt niet alleen voor de blonde snor van Robin, maar ook voor de oudere, gedistingeerde vrouw op de achtergrond, die zich gedraagt als een verstokt bartype met een eeuwige sigaret. Pas op het eind wordt haar identiteit onthuld. Haar masker onder een pruik met hoedje is net echt. De toeschouwer moet twee keer kijken om vast te stellen dat ze niet haar echte gezicht toont. In het begin van de voorstelling trakteert ze het publiek op een Duitse schlager. De kratjes bier die in het midden van de bar staan opgesteld geven de indruk van een vrolijke losbandigheid, maar zover komt het nooit. De stemming blijft onderkoeld, wanhopig, tegen het sinistere aan, zoals ook door de belichting weerspiegeld wordt.

Dat duistere blijkt meteen al uit de monoloog die Wanda in het begin houdt over haar nieuwe baan als nachtportier. Ze is daar nog niet aan gewend, ze zit nog in het gareel van haar kantoorbaan, al wil ze daarvan niet meer weten en heeft ze alle spiegels, ook die in haar auto, afgeplakt. Het is een fraai idee van schrijfster Vera Ketelaars om de uitkomst alvast weg te geven, want daarmee komt de interactie tussen de vriendinnen meer in het licht te staan. Robin probeert Wanda op te beuren. Volgens haar moet men eerst de ellende volledig toelaten voordat men in staat is zich er tegen te verweren. Zelf heeft ze zich inmiddels neergelegd bij de omstandigheden en slaapt zelfs letterlijk in de bar, waar ze zich, als Robin op een ochtend over haar struikelt, ook diep voor schaamt.

De sterke tekst van Ketelaars refereert steeds weer aan het thema identiteit. In de brief die de twee meiden op de basisschool aan Dolly Parton schreven, vroegen ze haar ook hoe men nou weet wie men is. Veel keuze in het leven heeft men niet. De keuzemogelijkheden kiest men niet, zegt Robin op de haar geijkte manier. Dit wrange en bevreemdende portret van het menselijk noodlot maakt de toeschouwer aan het wankelen. Het is maar gelukkig dat hem of haar op deze avond geen kantoorwerk meer wacht.

Hier meer over de voorstelling.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten