Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 30 maart 2016

Vakbond van morgen, Tegenlicht, 27 maart 2013


Op zoek naar een rechtvaardige manier om arbeid en loon te verdelen

Regisseur Kasper Verkaik stelt de sociale zekerheid van de werkende mens aan de orde. Jarenlang was er rust op het arbeidsfront, ook al werd die soms danig verstoord door stakingen. Door bedrijfssluitingen en de afname van het fabriekswerk verloor de vakbond aan invloed. Veranderingen in het arbeidsproces zoals de flexibilisering, automatisering en robotisering zetten de sociale zekerheid verder onder druk. De tijd van vaste banen, zoals onlangs nog fraai beschreven door Hans Maarten van den Brink in de roman Dijk, ligt achter ons en dat heeft gevolgen voor de rol van de vakbond. Moeten de arbeidsrechten in de toekomst op een andere manier beschermd worden? vraagt Verkaik zich af.

De Engelse journalist van de Guardian, Paul Mason, heeft het nodige denkwerk verricht. Op basis van reizen voor de BBC naar gebieden met sociale onrust, schreef hij in 2015 zijn vijfde boek Postcapitalism: a guide to the future dat over de overgang naar een postkapitalistisch systeem gaat. Hij betoogt dat het kapitalisme tegen zijn grenzen aan loopt en dat het vooral de middenklasse is, die daarvan de dupe is. Zij zijn het dan ook die in verzet komen. Volgens Mason verdween de lust tot demonsteren na de komst van Margaret Thatcher die de strijd aanbond met de vakbonden. Daarna bleven de lonen sterk achter bij de winsten. Mason schetst de afname van vakbondsleden in de verschillende landen. In de Verenigde Staten is maar elf procent van de werknemers in vakbonden georganiseerd, in Zweden is dat zeventig procent. Daar bestaat het sociale model dat onder andere ouderschapsverlof regelt. Dit model behoeft echter ook in de tijd van de vierde industriële revolutie aan aanpassing. Zonder winst valt er ook geen verlof te geven, al blijft dit soort denken binnen de box. Volgens Mason is een nieuwe visie op rechtvaardigheid hard nodig. Twee van de ideeën die hij in zijn boek ventileert gaan over de coöperatie en het basisinkomen, dat in de plaats van loon komt omdat werk schaars wordt. Daarmee kan voorkomen worden dat het neoliberalisme de werknemer weer tot slaaf en knecht maakt.

Overigens is het stakingswapen nog steeds niet helemaal uitgewerkt zoals een jonge Amerikaanse werknemer van McDonalds laat zien, die opkwam voor een hoger jeugdloon, net als vakkenvuller Soufian deed op de aandeelhoudersvergadering van Albert Heijn. De tendens is volgens Paul aHaars van FNV Young & United, om directe actie te laten prevaleren boven achterkamertjesonderhandelingen. In de Rotterdamse haven wordt nog op ouderwetse wijze actie gevoerd. Stakingsleider en vakbondsman Niek Stam verzet zich tegen het uitkleden van de rechten van werknemers en het inzetten van flexibele krachten door arbeidsbureaus. Tijdens een bijeenkomst met Sjaak Poppe van het havenbedrijf gaat het er heet aan toe. Het protest is luid, temeer omdat de haven veel winst maakt en dat over de ruggen van de mensen die het werk doen. Het was wel bizar dat Stam zich verzet tegen samenwerking met zzp-ers. Hieraan is te zien dat hij nog echt van de oude stempel is.

Mason stelt dat de vakbond tegenwoordig bij het individu moet beginnen en zorgen voor informatienetwerken om te voorkomen dat de middenklasse straks buitenspel komt te staan. Een actie onder bioscooppersoneel in Londen, die werd gesteund door Ken Loach en Eric Cantona en mede door de publiciteit leidde dat tot hogere lonen, laat zien dat samenwerken tot succes leidt. De Cooperatie onder leiding van Teun Gautier, voormalig uitgever van de Groene Amsterdammer, is een Nederlands initiatief dat in het straatje van Mason past. Het voorkomt dat zzp-ers zich doodwerken zonder een goede arbeidsongeschiktheidsverzekering en een oudedagsvoorziening.

Hier meer informatie op de site van Tegenlicht, onder andere een boeiende video in vijf fragmenten van Michael Crosby (zie foto) over de klassenstrijd die nog steeds actueel is.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten