Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 9 maart 2017

Salinger (2013), documentaire van Shane Salerno


Schrijven doet men voor zichzelf

In de lange documentaire Salinger probeert de Amerikaanse scenarioschrijver en filmmaker Shane Salerno een tip van de sluier op te lichten rond de mysterieuze schrijver J. B. Salinger (1919- 2010), die vooral bekend werd door zijn controversiële roman The catcher in the rye. Het portret van Salerno overtuigt vanwege de ontroering die hij weet over te brengen rond de man die zich inzette voor Europa in de Tweede Wereldoorlog en zijn traumatische ervaringen in verhalen en romans verwerkte. 

Salerno begint met een fragment uit 1979 waarin - zoals in de trailer te zien is - een fotograaf een glimp van de beroemde schrijver probeert op te vangen en vast te leggen. Na het enorme succes van The catcher in the rye waarin alter ego Holden Caufield zich verzet tegen de nepwereld waarin hij leeft, probeerde Salinger zich te beschermen tegen alle publiciteit die op hem af kwam. Hij hield zich schuil in de heuvels van New Hampshire en sprak mondjesmaat met fans. Een voorbeeld daarvan was Michael Clarkson die zijn baan opzegde en zevenhonderd kilometer reed om zijn idool te ontmoeten. Hij sprak Salinger bij toeval en hoorde dat hij geen therapeut was, maar gewoon een fictieschrijver.

Salinger groeide op in een New Yorks gezin van goede komaf, maar kon zich niet vinden in het schoolsysteem en werd daarop door zijn vader naar het leger gestuurd. Zijn grootvader was een rabbi, zijn moeder Marie van katholieke komaf maar veranderde haar voornaam in Miriam om tegemoet te komen aan haar joodse man. Zelf wilde Salinger acteur worden, terwijl zijn vader een baan voor hem in de kaashandel had gedacht. Op de militaire academie begon hij te schrijven met de ambitie om in de New Yorker te komen. Dat lukte bijna in 1941 met een verhaal over de opstandige Holden Caufield, maar dat werd door de aanval van Japan op Pearl Harbor uitgesteld.

In 1942 kreeg Salinger verkering met Oona O’Neill, de knappe, zestienjarige dochter van de Amerikaanse toneelschrijver Eugene O’Neill. Helaas verliet ze hem voor Charlie Chaplin op het moment dat Salinger in Europa gelegerd was. Het huwelijk van zijn geliefde met de oudere filmmaker betekende een vernedering voor hem. Hij deed mee tijdens de invasie in Normandië en als lid van de inlichtingendienst leerde hij weten wat oorlog betekende voor de burgerbevolking. In Parijs ontmoette hij Hemingway, die zeer te spreken was over de verhalen die hij tussen de veldslagen schreef. De intocht in Dachau in 1945 leverde hem een zenuwinzinking op, waardoor hij enkele weken verpleegd werd.

Zijn bijdrage aan de ontmaskering van nazi’s leidde tot een relatie met Sylvia Welter. Hij ging met haar in 1946 naar de Verenigde Staten maar al gauw bleek de relatie niet levensvatbaar vanwege haar voormalig lidmaatschap van de NSDAP. Salinger schreef daarover het verhaal A perfect day for bananafish (1948), dat in de New Yorker werd gepubliceerd en hem bekendheid bracht. Een jaar later legde hij het aan met de veertienjarige Jean Miller (1929-2014) die in Florida op vakantie was. De latere actrice stond model voor het verhaal For Esmé – with love and squator (1950). Salinger was heel precies over zijn teksten. Een vriend ervoer dat aan de lijve toen Salinger de vriendschap opzegde nadat een verhaal van hem onder de kortere titel Blue melody in Cosmopolitan werd geplaatst. Hij was ook woedend over de verfilming van Uncle Wiggily in Connecticut als My foolish heart (Mark Robson, 1949).

Ook rond de publicatie van The catcher in the rye (1951) waren problemen. Nadat de New Yorker het niet wilde hebben, veroorzaakte de roman een revolutie in de Westerse wereld, niet alleen bij jongeren maar ook bij ouderen. Salinger vreesde de aandacht, haalde zijn foto van de achterflap weg en zonderde zich af in Cornish in New Hampshire. De relatie met Miller kwam tot een eind na een incident rond een geannuleerde vlucht. Ze vertelt dat ze zijn gezicht zag betrekken bij het idee dat hij langer dan gepland samen met haar zou moeten zijn. Zijn echtgenote Claire Douglas was negentien toen ze met Salinger trouwde. Ze schonk hem twee kinderen, Margaret en Matthew, maar veel vader was Salinger niet voor hen, evenmin als een echtgenoot. Hij sloot zich op in zijn schrijfhuisje naast het woonhuis en werkte daar aan zijn verhalen en romans over de familie Glass. Het geloof stond centraal in zijn werk. De Boeddha in de tuin getuigde daarvan. Na de scheiding met Douglas nam de jonge schrijfster Joyce Maynard enkele jaren haar plaats in, maar klikken deed het niet. Later ontdekte Maynard dat Salinger ook met andere jonge vrouwen correspondeerde en ging verhaal halen, hetgeen weinig opleverde. Dochter Margaret beschreef haar nare ervaringen met haar vader in Dreamcatcher (2000).

In de jaren zestig werd The catcher in the rye een cultureel fenomeen. Salinger wist een verfilming door Elia Kazan tegen te houden, maar kon niet voorkomen dat anderen met zijn roman aan de haal gingen. De moordenaar van John Lennon had de roman in 1988 tijdens zijn schietpartij op zak en bij een aanslag op Reagan in 1981 werd de roman als verklaring genoemd. Journaliste Betty Eppes nam in juni 1980 een laatste interview met hem af, maar dat kwam meer voort uit de wens van Salinger om met rust gelaten te worden. Schrijven doet men voor zichzelf, zei Salinger. Dat neemt niet weg dat we toch nog de publicaties door de in 2008 in het leven geroepen Trust mogen verwachten.    

De documentaire Salinger is gebaseerd op de gelijknamige, zevenhonderd bladzijden tellende biografie die Salerno samen met schrijver David Shields in 2013 schreef.

Hier de trailer.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten