Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 26 februari 2018

Bewaarders (2018), documentaire van Marc Schmidt


Gedetineerden en bewaarders in de greep van het elektronische systeem

Marc Schmidt maakt documentaires over bijzondere onderwerpen. Na De Regels van Matthijs over een boeiende jongeman met het syndroom van Asperger, volgde Het chimpansee complex, waarin hij een portret schetst van chimpansee Mojo. In Bewaarders filmt hij een groep bewaarders in de nieuwe gevangenis in Zaanstad, die geconfronteerd worden met moderne technologische snufjes die hun werk anders maken dan vroeger. Een van de bewaarders klaagt bij zijn meerdere over camera’s die overal hangen en die ook tegen de bewaarders gebruikt kunnen worden, een ander wordt hoorndol van de fouten in het systeem waardoor een gevangene van het kastje naar de muur gestuurd wordt.

Nieuw, schoon, licht en vooral heel groot is het nieuwe cellencomplex in Zaanstad, zegt de stem aan het begin van de documentaire, die, zoals we lezen in de aftiteling, is opgebouwd uit uitspraken uit interviews die Schmidt met verschillende bewaarders in de nieuwe gevangenis heeft gehouden. Duizend gedetineerden kunnen worden ondergebracht in een hypermoderne stad. Schmidt filmt de vele sportvelden, spreekkamers en de ruimte waar men bezoek kan ontvangen. In een stuitende scène wordt een bewaarster met een slecht lopende man, die gewond is door een kogel en naar de dokter wil, teruggestuurd door een receptioniste, want een doorgang wil zij niet bieden, waarop de bewaarster klaagt dat het daar wel erg bureaucratisch aan toegaat.

Boeven blijken volgens de stem echter onberekenbaar, hoe goed het systeem met pasjes voor de supermarkt en vooraf geregelde bezoekregelingen, ook uitgedacht is. Dit wordt geïllustreerd aan de hand van een man die tegen een bewaarder uitvaart over het feit dat de televisie niet werkt. Dezelfde man wordt woedend omdat een ander te vroeg naar zijn zin stofzuigt, waarna het conflict escaleert en de mobiele eenheid moet worden ingeschakeld om de man uit zijn cel te halen (zie foto). Er zijn veel niet-kunners, zegt de stem. De zelfredzaamheid is een mooie filosofie, waar velen echter niet aan kunnen voldoen getuige de enorme rotzooi die sommigen van hun cel maken. Een oudere bewaarder helpt een gedetineerde met het telefoneren naar diens moeder. De man vreest dat zijn moeder hem niet wil spreken, maar de bewaarder brengt wel het contact tot stand en schudt daarna zijn hoofd over zoveel onkunde. Soms is het lastig te zien of we in verschillende situaties te maken hebben met dezelfde gedetineerde want de mooi vormgegeven kleurige figuren lijken net als hun stemmen soms erg op elkaar.  

In de uiteenlopende scènes zien we allerlei voorbeelden die duidelijk maken dat elke gevangene er een is en dat ze niet over één kam geschoren kunnen worden. Een nieuwe gedetineerde zegt dat hij nergens aan meewerkt, ziet zichzelf als een king of the world, maar ondertekent wel de huisregels. Een verslaafde aan cocaïne blijkt zelf niet in de gaten te hebben dat hij meer zorg nodig heeft en dus op zijn plaats is in een een-persoonscel. Men boekt ook successen. Een gedetineerde wordt voor de keuze gesteld voor een tweepersoonscel of de isoleer en na lang aanhouden is de vrouwelijke bewaarder dolblij dat de man toch eieren voor zijn geld heeft gekozen, een verwarde man wordt overgehaald toch zijn medicatie in te nemen om een grotere terugval te voorkomen. De stem zegt dat men het werk toch vooral doet voor de enkelingen die men niet meer terugziet.   

Het is zeer de vraag of het elektronische systeem dat men in Zaanstad heeft ingevoerd niet een verkapte bezuinigingsmaatregel is in plaats van een manier om de gedetineerde bij de les te houden en zijn integratie in de maatschappij te bevorderen. Het idee alleen al dat bewaarder en gedetineerde gedwongen worden om in het nieuwe systeem te werken maakt dat het antwoord vooral in de richting van een bezuinigingsmaatregel gezocht moet worden, terwijl een humane benadering veel meer op zijn plaats zou zijn. In de documentaire is te zien dat een gedetineerde door het gebrek aan menselijk contact zo agressief wordt dat hij zijn cel verbouwt hetgeen volgens een schatting van een bewaarder tot een schade leidt van duizenden euro’s en ook alle frustraties over de werking van het elektronische systeem vormen een kostenpost. Gelukkiger wordt niemand hiervan, zoals we ook zien met andere bezuinigingen in de zorg. Het wordt tijd om de privatisering en de digitalisering in de publieke sfeer een halt toe te roepen en niet mee te gaan met de ideeën die technocraten voor ons uitdenken.

Hier de pagina van de documentaire op 2Doc, hier mijn bespreking van De Regels van Matthijs, hier die van Het chimpansee complex.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten