Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 16 maart 2018

Theaterrecensie: Andromache, Toneelschuurproducties, Toneelschuur, 15 maart 2018


Dilemma’s rond de liefde in een rollercoaster verbeeld

Regisseur Olivier Diepenhorst keert na Het leven is droom vanuit het zeventiende-eeuwse Spanje terug naar Euripides en wel naar diens Andromache in een adaptatie van de zeventiende-eeuwse Franse schrijver Jean Racine. Zijn gelijknamige toneelstuk Andromache is opnieuw vertaald door Herman Altena en wordt met veel raffinement ten gehore gebracht door Kirsten Mulder, Helen Parren, Roeland Fernhout, Mathijs IJsgosse en Steven Ivo. Terwijl de eerste vier vaste rollen spelen, respectievelijk die van Andromache, Hermione, Pyrrhus en Orestes, neemt de laatste de rollen op zich van de vier helpers van de hoofdpersonen. In zijn keurige witte livrei achtige pak luistert hij naar zijn meesters en meesteressen, geeft advies en ook af en toe een drumsolo weg.

Andromache is een verhaal in vijf akten over de liefde na de Grieks-Trojaanse oorlog, waarin de vier hoofdrolspelers elkaar in de staart bijten. Dat begint al vanaf het moment dat Orestes als gezant van de Grieken naar de stadsstaat Epirus afreist om vaart te zetten achter het huwelijk tussen Pyrrhus en Hermione en Pyrrhus te bewegen om Astyanax, de zoon van Andromache - die Pyrrhus als oorlogsbuit mee heeft genomen uit Troje - te doden. Pyrrhus is niet van zins om met Hermione te trouwen want hij heeft zijn oog op Andromache laten vallen. Omdat Orestes wel graag met Hermione zou trouwen, maar zij hem niet ziet zitten, houden de vier elkaar gevangen in onoplosbare dilemma’s.

Dit wordt prachtig gesymboliseerd door de uitstalkatkast waarin de vijf zich aan het begin van de voorstelling bevinden. Terwijl er een licht krakend geluid over het podium rolt, proberen de vijf zich te bevrijden uit de cocon waarin ze zich ingedraaid hebben, eerst nog met gepaste druk maar daarna met veel geweld. Pylades, de helper van Orestes, is de eerste die vervolgens naar buiten komt en achter het drumtoestel plaatsneemt, waarna Orestes over zijn bedoelingen vertelt. De anderen staan als etalagepoppen in de kast gereed om hun zegje te doen, maar reageren ook al op de tekst van Orestes, bijvoorbeeld Hermione door weg te kijken als hij vertelt dat hij haar wil schaken.

Mooi zijn de subtiele gebaren waarmee Pyrrhus de angst van Orestes, dat Astyanax later de macht zal overnemen, wegwuift; indrukwekkend de kwetsbaarheid die Andromache ten toon spreidt terwijl ze rouwt om haar man Hector, de Trojaanse held, gedood door Achilles, de vader van Phyrrus. Orestes van zijn kant wentelt zich in allerlei bochten om toch vooral maar in de smaak te vallen bij Hermione en heeft in zijn verblinding niet door dat hij op een bepaald moment de benen van Phyrrus streelt. Hermione biedt Orestes haar hart aan als hij Pyrrhus dood en opent daarbij haar benen wijd voor hem toe, waarmee ze kortsluiting veroorzaakt in het hoofd van Orestes. Matthijs IJgosse, die in Smekelingen (2015) van Euripides een bode uit Thebe speelde, brengt dit met veel overtuiging naar voren.

In dit dramatisch verhaal over liefde trouw, moed en plicht zijn het de mannen die verlangen terwijl de vrouwen zich niet zo gemakkelijk laten vangen. Hermione (links op de foto van Sanne Peper) verschuilt zich achter haar plicht die haar door haar vader is opgedragen en tart met haar haren in het gezicht Phyrrus over zijn liefde voor Andromache, maar komt er, na haar bevel aan Orestes om Phyrrus te doden, achter hoe sterk de kracht van de hartstocht is. Andromache (tegenover Hermione op de foto) aan de andere kant wil koste wat het kost haar zoon Astyanax in leven houden en daarmee kiest ze voor een huwelijk met Phyrrus. Ze bespringt hem met de nodige walging en bedenkt dat ze altijd nog de hand aan zichzelf kan slaan, maar daarmee is wel haar zoon gered.

Uiteindelijk is het Orestes die als enige levende hoofdrolspeler in de kast staat, te midden van de anderen die uitgespeeld zijn, maar hij is er slecht aan toe en beklaagt zichzelf dat de liefde aan hem voorbij is gegaan. Phylades, de helper van Orestes, die de voorstelling opende heeft ook het laatste woord. ‘Vrienden’, is het enige dat hij nog kan uitbrengen, ‘laat ons de ogenblikken die zijn waanzin ons biedt, gebruiken en hem redden.’ Waarna het publiek verbijsterd weer tot leven komt na deze twee uur durende rollercoaster over deze onmogelijke liefdes.   

Hier de animatie van Andromache, hier mijn bespreking van Het leven is droom, hier die van Smekelingen.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten